Texnika xavfsizligi

 
5. Zaharli moddalar ajralishini bartaraf etish. 
Ishlab  chiqarish  korxonalarida  ishchi  –  xizmachilarning  mehnat  sharoitini 
yaxshilanishi  ko`pgina  tsexlar  havosida  zararli  moddalar  miqdorining  pasayishiga, 
zararlanishlarning  og’ir  ko`rinishlari  kamdan-kam  uchraydigan  hollarga  olib 
kelmoqda. Kasbiy zaharlanishlarni bartaraf etishda: 
-texnologik jarayonlarda zaharli moddalar ajralishini bartaraf etish. 
-zaharli  moddalarni  havoga  ajralishini  kamaytiradigan  yangi  texno-logiya  va 
avtomatlashtirishni  joriy etish mumkin. 
Zamonaviy  texnika  taraqqiyotining  yutuqlaridan  omilkorlik  bilan  foydalanish, 
ko`pgina  texnologik  jarayonlarning  borishi  ustidan  nazorat  qilish,  avtomatik  usullar 
bilan  olib  borish  imkonini  beradi.  Sanitariya-gigienik  tadbirlarga:  -gigienik 
standartlash, 

---

 
94 
-havo holatini nazorat qilib turish, 
-gigienik talablarga  qat`iy amal qilish, 
-shaxsiy himoya vositalarini qo`llash, 
-sanitariya qoidalari bo`yicha yo`l-yo`riqlar berib turishlar kiradi. 
Standart  bo`yicha  xavflilikning  1  sinf  moddalarini  nazorat  qilishda,  zaharli 
moddalarning  miqdorlarini  faqat  o`lchash  va  aniqlash  bilan  kifoyalanmasdan,  balki 
YQM  oshgan  taqdirda  zarur  chora  –  tadbirlar  ko`rish  uchun  tovush  va  yorug’lik 
signallarini  ishga  soladigan  avtomat  yozish  asboblari  bilan  ta`minlanishi  maqsadga 
muvofiq hisoblanadi. 
Zaharlanishni  bartaraf  etish  sanitariya  texnikasini  keng  tarqalgan  turi,  shamollatish 
usuli katta ahamiyatga ega. 
Unga  qo`yiladigan  asosiy  gigienik  talab-zaharli  moddalar  mavjud  hududlarda,  havo 
muhitiga  tarqalgan  taqdirda,  sof  havo  berish  yo`li  bilan  miqdorini  pasaytirib, 
kuchsizlantirishdan iborat. 
Zaharli  moddalar  bilan  ishlaydigan  shaxslar  xususida  mehnat  qonunida  ish  kunini 
chegaralash, ta`tilning davomiyligini ko`paytirish, nafaqaga birmuncha erta muddatda 
chiqarish kabi chora-tadbirlar ko`zda tutiladi. 
Inson  organizmiga  zararlanishning  xavfli  ta`siri  yuqori  bo`lgan  korxonalarda  ayollar 
va o`smirlarning ishlashi qatiyan man etilgan. 
Ish mintaqasidagi zaharli moddalarning YQM davlat tomonidan belgilanadi va davlat 
nazorati olib boriladi. 
Zaharlarning  ta`sir  qilish  ehtimoli  bo`lgan  bir  qator  korxonalarda,  ishchilarni 
qo`shimcha  tibbiy  ko`rikdan  o`tkazish  va  maxsus  korxona  hisobidan  ovqatlantirish 
ko`zda tutilishi shart.