Texnika xavfsizligi

                          MASHINALARNING XAVFLI ZONALARI. 
Mashina  va  mexanizmlarning  inson  hayotiga  va  sog’ligiga  xavftug’diradigan 
holatlarni  vijudga  keltiradigan  joylari  xavfli  zona  deb  ataladi.  Xavfli  zona  asosan 
mashina  va  mexanizmlarning  ochiq  holdagi  aylanadigan  va  harakatlanadigan 
qismlarida  mujassamlanadi.    Bu  aylanayotgan  qirquvchi  asbob  yoki  detal,  qayishli, 
zanjirli va tishli uzatmalar, harakatlanuvchi stanoklarning ishchi stollari, konveyerlari, 
yuklarni  bir  joydan  ikkinchi  joyga  ko`chirib  yuradigan  yuk  ko`tarish  mashinalari  va 
h.k.  Aylanuvchi  qismlar  bilan  ishchilarning  kiyimidan  yoki  sochidan  ilintirib  olishi 
mumkin bo`lgan mexanizmlar ayniqsa xavfli hisoblanadi. 
SHuningdek  xavfli  zonalar  qatoriga  mashina  va  mexanizmlarda  ishlaganda  elektr 
tokidan  zararlanish,  issiqlik,  elektromagnit,  ionlashgan  nurlar,  shovqin,  titrash, 
ul’tratovush,  zaharli  gaz  va  bug’lar  ta`siriga  tushib  qolish  ham  kiradi.  Stanoklarda 
ishlayotganda  qirqimlarning  uchib  ketishi,  ishlatilayotgan  asbobning  sinib  otilib 
ketishi,  detall  yaxshi  siqib  ushlanmaganligi  natijasida  otilib  ketib  ishchilarni 
jarohatlashi  ham  xavfli  zonaga  kiritiladi. Xavfli  zonalar doimiy,  harakatlanuvchan va 
vaqti-vaqti  bilan  paydo  bo`ladigan  turlarga  bo`linadi.  Doimiy  xavfli  zonaga  qayishli, 
zanjirli  va  tishli  uzatmalar,  stanoklarning  qirqish  zonalari  va  harakatlanuvchi  valiklar 
kiradi.  Harakatlanuvchan  xavfli  zonaga  prokat  qilish  stanlari,  potok  liniyalari, 
konveyerlar, qirqish joyi o`zgarib turadigan agregat stanoklari va boshqalar kiradi. 
 
 
Nazorat savollari 
1. 
Texnologik jarayonlarni xavfsizligini ta`minlovchi vositalar 
2. 
Xavfsizlik texnikasi xizmati va uning vazifalari 
3. 
Uskunalarning ayrim turlariga qo`yiladigan xavfsizlik talablari. 
4. 
Mashinalarning xavfli zonalari.