Microsoft Word maktabgacha talim muassasalarida manaviy marifiy ishlar

bo’lsang, aqldan boy bo’lmoqqa say’ ko’rgazg’ilki, mol bilan boy bo’lg’andan 
aql bilan boy bo’lgan yaxshiroqdir, nedinkim aql bilan mol jam etsa bulo’r, 
ammo mol bilan aql o’rganib bo’lmas. Bilg’in aql bir moldurki, uni o’g’ri 
ololmas u o’tda yonmas, suvda oqmas”. 
Bu borada Respublikamizda yoshlarning bilim olish borasida katta 
imkoniyatlar mavjud. Bugungi kunda ular rivojlangan mamlakatlarda bilim olish 
imkoniyatlariga ega. Shuningdek, halqaro olimpiada va spartakiadalarda hamda 
ko’rik tanlovlarida ularning qatnashishlariga keng imkoniyatlar yaratildi. Afsus va 
nadomatlar bo’lsinkim, hozirda yoshlar orasida ma’naviy qashshoq yoshlarimiz 

---

 156
ham uchramoqda. Eng yomoni ular bu bilan o’zlarini aybdor sezishmaydi. 
Yoningizda pulingiz yo’q bo’lsa qanchalik uyalasiz, ular esa ma’naviy dunyosi 
qashshoqlashib borayotganligidan hyech ham uyalmaydi. 
Xullas, ham ma’nan, ham jismonan boy bo’lishga nima yetsin” [21. 114-117 
b.]. 
Yuqoridagi keltirilgan manba va ma’lumotlarga asoslanib hamda barkamol 
avlod tarbiyasi oldiga qo’yayotgan davlatimiz talablarini e’tiborga olib, MTM dagi 
bolalar tarbiyasini yuksaltirishga bo’ladigan tavsiyalarni qo’yidagicha ifodalashni 
lozim topdik: 
 ma’naviy qadriyatlarimizni ilm-fan taraqqiyoti yutuqlari bilan boyitib, 
ularning bolalar yoshlariga moslab, ular ongiga singdirib borish; 
 o’zligimizni chuqur anglash, milliy mafkura tamoyillarini yoshlarimiz qalbi 
va ongiga singdirish; 
Xullas, bolalarimizni turli xil taxdid va salbiy ta’sirlar domiga tushib 
qolmasligini ta’minlash va ularning ma’naviy ahloqiy tarbiyasiga e’tiborni yanada 
kuchliroq qaratish lozim. Shu ma’noda keltirilib o’tilgan didaktik materiallar bola 
tarbiyasida ta’sirchan vositalardir. Ularning har bir bo’yicha bitta tarbiyaviy 
mashg’ulot o’tkazsa bo’ladi. Bu bilan bolalarmizni ezgulik va bunyodkorlikka 
bezangan insonlar qilib tarbiyalashimiz mumkin. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 157
XULOSA 
 
Maktabgacha ta’lim muassasalarida bolalarga ma’naviy – axloqiy tarbiya 
berish, xususan, ma’naviy – immunologik tarbiya berish yordamida yoshlarni 
ma’naviy yetuk va intellektual salohiyatli bo’lib shakllanishiga asosiy poydevor 
bo’la oladi. Bu orqali bolalardagi mafkuraviy immunitetni shakllantirishga 
erishiladi va uzluksiz ta’lim tizimining keyingi turlarida ham amalga oshiriladi. 
Ushbu jarayonda bolalar ma’naviy sifatlarni shakllantirish, ulardagi har xil illatlarga 
nafrat uyg’otishda mustaham asos bo’la oladi. 
MTM pedagogik jamoa faoliyati ham bog’chadagi bolalarni ma’naviy yetuk 
qilib tarbiyalashda muhim rol o’ynaydi. Ayniqsa, MTMdagi “Ma’naviyat saboqlari” 
mashg’ulotlarini samarali tashkil etishda ularning kasbiy mahorati muhim ahamiyat 
kasb etadi.  
Bu “Ma’naviyatli odam kim”, “Vatan qahramonlari, deb kimni aytamiz” va 
“Vatanimiz ramzlari” mavzulari bo’yicha olib borilgan mashg’ulotlarda yaqqol 
sezildi. Shularni e’tiborga olganda “Ma’naviyat saboqlari” mashg’ulotlarning 
namunaviy mavzulari va MTMda ma’naviy ishlar bo’yicha amalga oshiriladigan 
tadbirlar rejasi mazkur tadqiqot ishining ahamiyatini yanada oshiradi. 
MTMda ta’lim va tarbiya jarayonini tashkil etish, uyushtirish va ularga tegishli 
tayyorlangan materiallar hamda ularga mos tarbiyachi va murabbiylarning metodik 
tayyorgarligi bog’chada ma’naviy tarbiya berishning pedagogik shart – 
sharoitlarining optimal variantini tanlab olishga imkon berdi. 
Xulosa o’rnida shuni ta’kidlash mumkinki, agarda tarbiyachi va murabbiylar 
ushbu tadqiqotda erishgan yutuqlar bo’yicha faoliyat yuritishsa, bolalardagi 
shakllangan ahloqiy tasavvur (qarash, fikr yuritish, mulohaza, odoblilik, ezgulik, 
ahloqiy adolatlar, ahloqiy munobatlar) ahloqiy e’tiqodni yuksaltirishga ijobiy ta’sir 
ko’rsatadi. Shu sababli MTMda ma’naviy - axloqiy tarbiya yaxlit pedagogik 
jarayondir.Unda bolalarning ijtimoiy ahloqiy va ijtimoiy huquqiy me’yorlariga 
ongli munosabati shakllantiriladi. 
Demak, MTMda bolalarni yaqin atrofni o’rganishga, tengdoshlari bilan 
barqaror aloqalarni o’rnatishga, o’z – o’zini anglashga o’rgatish, ularning barkamol 
shaxs bo’lib yetishishida muhimdir. Bunda ahloqiy tarbiyani to’g’ri amalga oshirish 
Hazrati Ali ta’kidlaganidek tarbiyaning qo’yidagi tamoyiliga javob bera oladigan 
shaxsning tayyorlashga ma’naviy asos yaratgan bo’lamiz: “Kishidagi uchdan bir 
iymon – bu hayotdir; yana bir uchdan bir iymon aql, qolgan uchdan bir iymon esa – 
saxovat va oliyjanoblik bo’ladi”. 
 
                                                                                                                                          
 
 
 
 
 
                                                                                                                                          
 

---

 158