Toshkent davlat sharqshunoslik instituti uzoq sharq va janubiy osiyo tillari fakulteti bitiruv malakaviy ishi

  

        Henan 

（河南）viloyati Yanshi (偃师)uyezdidagi Erlitou（二里头） 

manzilidan topilgan bronza  qo‘ng‘iroqcha  tongling

铜铃 

      Henan 

河南 viloyati Yanshi 偃师 uyezdidagi qadimgi odamlarning Erlitou 二

里头 manzilidagi ba’zi qabrlardan bir qancha bronza qo‘ng‘iroqchalar topilgan 

bo‘lib, ular eramizdan avvalgi 2000-1600 yillarga tegishlidir. Bu topilmalarni 

shuni ko‘rsatadiki, bronza topilib ishlatila boshlagandan so‘ng, hozirgi xitoy 

ajdodlari bu qimmatbaho metaldan musiqiy asboblar tayyorlashda 

foydalanganlar

24

.  

   

    Fuhao

（ 妇好）qabridan topilgan sozlangan kimvallar

25

  biannao

编铙.  

Xitoy Shang 

商

sulolasi davri (eramizdan avvalgi 1600-1046 yillar)da bronza asri 

yuksalishiga yetgan. Bu davrdagi bronzani eritish texnologiyasi tufayli bronzadan 

ishlangan musiqa asboblarini yasash keng tarqalib, yuqori darajaga yetgan. 

Bronzadan yasalgan kimvallar saroy musiqa marosimlarining muhim qismi 

hisoblangan va Shin sulolasi hukumronligining oxirlarida u keng tarqalgan. Ular 

dastakli cheripisaning ichi kavak shaklda bo‘lib, kimvallarni tagini pastga qaratib 

yog‘och chorcho‘plarga o‘rnatganlar va tepasi ochiq bo‘lib, ularni korpusiga urib 

chalganlar. Fuhao 

妇好 Shang sulolasi podshohlaridan biri Wu Ding 武丁 ning 

xotini bo‘lgan va Fuhaoning o‘zi ham kuchli harbiy qo‘mondon bo‘lgan. 1976 

yilda uning qabrini tekshirgan arxeologlar beshta sozlangan kimvallarni topganlar. 

Topilgan kimvallarning to‘rttasi ancha yaxshi holatda saqlangan. Bu kimvallarning 

o‘rganish shuni ko‘rsatdiki, ularning har biri turli balandlikdagi ikki xil tovush 

chiqarar ekan. Ularning barchasida kuy ijro etilganda ular besh darajali tovush 

                                                 

23

 Van Dzichu  

中国乐器.- 16-17-bet.  N.Vasilyev tarjimasi  Китайские музыкальные инструменты.-

 

13-bet. 

24

 Васильченко Е.В.  Музыка на цине и его место в китайской культуре. В.сб. Музыкальные традиции стран 

Азии и Африки.  М.  1986. –стр.24. 

25

 Sozlangan kimvallar - qadimgi misdan yasalgan likopchali musiqa asbobi 

---

                                                                               

20

qatoridagi ohangni ham chiqara olar ekan. Sozlangan kimvallar bronzadan 

yasalgan yoqimli (ohangdor) musiqa asboblari qatoriga kiradi

26

.