Microsoft Word al azkor ziyouz com doc

338-bob Duo odoblari haqida 
 
Bilingki, fuqaholar, muhaddislar, jumhur ulamolar, salafu xalaf olimlarning barchasi duo 
mustahabdir, deyishgan. Alloh taolo: «Parvardigorlaringiz: «Menga duo, iltijo 
qilinglar, Men sizlarga (qilgan duolaringizni) mustajob qilurman», dedi» (G‘ofir 
surasi, 60-oyat), «Parvardigorlaringizga tazarru bilan ichingizda (maxfiy) iltijo 
qilingiz», deb aytgan (A’rof surasi, 55-oyat). 
 
Ammo bu haqdagi sahih hadislarning o‘zi mashhurdir. Zikr qilinmasa ham, o‘zi zohirdir. 
Biz kifoya qiladigan miqdoricha zikr etdik. 
 
Imom Abulqosim Qushayriyning risolalarida quyidagilar keltirilgan: «Kishilar duo afzalmi 
yoki sukut qilib, rozi bo‘lishlikmi, degan fikrda ixtilof qilishgan. Kimdir yuqoridagi hadisga 
muvofiq duo ibodatdir, chunki bunda Allohga ehtiyojmandlik izhor qilinadi, dedi. Boshqa 
bir toifa hukm jarayoni ostida sukut qilib jim turish mukammalrokdir va qadar bo‘lgan 
narsaga rizo bo‘lish a’loroqdir, deyishgan. Bir qavm esa duo sohibi tili bilan aytib, qalbi 
bilan rozi bo‘lishi hammasini jamlashlikdir, degan». 
 
Qushayriy: «Turli vaqtlarda aytmoq a’loroqdir. Ba’zi holatlarda sukutdan duo afzal. Va 
yana qaysidir paytlarda duodan ko‘ra sukut afzaldir. Albatta u vaqt bilan bilinadi. Agar 
qalbida duoga ishora bo‘lsa, afzalroqdir. Agar sukutga ishora topsa, sukut 
mukammalroqdir. Agar unga musulmonlar nasibasi yoki Allohning unda hakqi bo‘ladigan 
bo‘lsa, duo ibodat bo‘lgani uchun a’loroqdir. Agar nafsi uchun unda nasiba bo‘lsa, sukut 
mukammalroqdir. Duoning shartlaridan biri luqma halol bo‘lishligidir. Yahyo ibn Muoz ar-
Roziy: «Men osiy bo‘la turib, Senga qanday duo qilay, Sen saxiy bo‘la turib, nechuk duo 
qilmay?» deb aytganlar. Va yana duoning odoblaridan biri qalbni hozir qilishlikdir. 
Inshaalloh, buning dalili kelgusi boblarda keladi. Ba’zilar duodan maqsad Alloh 

---

Al-Azkor. Al-Faqih an-Navaviy 
 
 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
286
xohlaganini qilsa ham hokisorlikni izhor qilib turishdir, deganlar. 
 
Imom Abu Homid G’azzoliy «Ihyou ulumid-din» kitobida duo odoblari o‘ntadir, dedilar. 
 
Birinchisi: arafa kuni, ramazon oyi, juma kuni, kecha oxirining uchdan biri, sahar vaqti 
kabi sharafli paytlarni (duo qilish uchun) kutmoq. 
 
Ikkinchisi: sajda holati, ikki tomon askarlari yo‘liqqanda, yomg‘ir yog‘ayotganda, namoz 
qoim qilinganda va namozdan keyin kabi sharafli holatlarni duo qilish g‘animat bilish. 
Imom Navaviy: «qalb yumshaganda ham», dedilar. 
 
Uchinchisi: qiblaga yuzlanish, ikki ko‘lni ko‘tarish va ikkisini duoning oxirida yuziga 
surish. 
 
To‘rtinchisi: maxfiy va jahriy orasida ovozni pastlatish. 
 
Beshinchisi: duoni qofiya bilan qilmaslik. Uni duodagi haddan oshish, deb tafsir 
qilishgan. Eng yaxshisi, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan ma’sur bo‘lgan duolar 
bilan kifoyalanishlikdir. Kimki duoni yaxshi qilsa, bas, uning haddan oshish xavfi bor. 
Ba’zilar xo‘rlik va ehtiyojmandlik tili bilan duo qil, fasohat va erkinlik bilan duo qilma, 
deyishgan. Albatta ulamo va abdollar (chiltanlar) duoni yetti kalimadan oshirishmaydi. 
Bu haqda Alloh taoloning Uzi Baqara surasining 286-oyati oxirigacha o‘sha (ettitasi 
bilan) guvohlik beradi: «Parvardigoro, agar unutgan yoki xato qilgan bo‘lsak,