Toshkent moliya instituti r. H. Ayupov, G. R. Boltaboeva raqamli iqtisodiyot asoslari

YMD ning 2,2% ni tashkil qiladi, internetga bog‘liq bozorlar esa  YMD ning 16% 

ni tashkil qiladi (Rossiyadagi internet servislar va kontentlar iqtisodi, RAEK, NIU 

BSHE,  Ekonomika  Runeta  RF,  c.5)  va  bu  bozorlar  salmog’i  yil  sayin  o’rtib 

bormoqda.  Bunga  sabablar  orasida  to’rtinchi  sanoat  inqilobini,  4.0  Industriya 

texnologiyalarini,  ommaviy  robotizatsiyani,  virtual  va  qo’shimcha  reallik 

texnologik  platformalarini,  3D-printerlar  kabilarni  ko’rsatishimiz  mumkin.  4.0 

Industriya  atamasi  2011  yilda  Gannover  yarmarkasida  paydo  bo’ldi  va  u  qiymat 

hosil qilinishining global zanjiridagi tub o’zgarishlarni aniqlab bergan edi. Bunday 

industriya  ishlab  chiqarish  jarayonlarida  hosil  bo’layotgan  munosabatlarning 

majmui  bo’lib,  raqamli  texnologiyalarning  biznesning  va  mamlakatning 

raqobatbardoshligini  oshirishga  yo’naltirilishi  bilan  bog’liqdir.  O’zbekitonda  4.0 

Industriya  atamasi  iqtisodiyot  va  ishlab  chiqarish  bilan  bog’liq  barcha 

tarmoqlarning  raqamli  transformatsiyasini  anglatadi  deyishimiz  ham  mumkin. 

Agarda  bu  atamani  tizimlar  nazaruyasi  tilida  ifodalasak,  uni  quyis=dagicha 

ta’riflash  mumkin:  4.0  Industriyaishlab  chiqarish  zanjirlaridan    tashkil  qilingan 

tizim bo’lib, uning ajralmas tarkibiy qismi sifatida online texnologiyalar (insonlar, 

mashinalar,  bulutlar  va  data-markazlar)  vositasida  yaratilgan  tizim  elementlari 

orasida  raqamli  ko’rinishdagi  ma’lumotlar  almashinish  amalga  oshiriladi.  Ushbu 

industriyadagi innovatsion texnologiyalarga big data, mobil texnologiyalar, sun’iy 

intellekt,  neyron  texnologiyalari,  kvant  texnologiyalari,  taqsimlangan  reestr 

texnologiyalari,  ishlab  chiqarish  interneti  (IioT),  buyumlar  interneti  (IoT), 

robototexnika  va  sensorika,  virtual  va  qo’shimcha  voqe’lik  (VR  va  AR)  larni 

kiritishimiz mumkin.  

 

Mobil  internet  davriga  o’tish  web-texnologiyalar  rivojlanishidagi  yangi  bir 

bosqichlardan biri bo‘ldi. Buning natijasida 2008 yildan to 2016 yilgacha internet 

tarmog‘i foydalanuvchilari soni ikki martadan ko’proq ko’payib, jahon miqyosida 

3,2 millardga yetdi. Mamlakatlarning barcha xududlarida internet tizimining ishlay 

olishiga  erishish  nafaqat  davlat  miqyosidagi  masala  bo’lib  qoldi,  balki  bu 

yo’nalishda  transmilliy  korporatsiyalar  ham  faol  shug’ullanmoqdalar.  Masalan, 

Afrika, Lotin Amerikasi va Osiyo mamlakatlari uchun mo’ljallangan internet_org 

---

Toshkent Moliya instituti 

R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 

 

mobil  ilova  yaratish  loyihasi  Facebook  korporatsiyasi  tomonidan  Samsung,