Ilm va texnologiya xududlari (regionlari) bir butun ma’muriy (administrativ)
hududning chegaralari bilan teng keladigan kattalikdagi xududlarni egallashi
mumkin. Bunday xududning iqtisodiyotida texnopark tuzilmalari bilan qo’llab-
quvvatlanib turiladigan innovatsion faoliyat katta ahamiyatga ega bo’ladi. Bu
yerda ilmiy ishlab chiqarish komplekslari bir butun bo’lib ishlaydi, shuning uchun
ham ilmiy markazlarda yaratiladigan yangi texnologiyalar darhol ishlab
chiqarishga va amaliyotga tadbiq qilinadilar. Ilm-fan va texnologiya xududida yirik
ilmiy tashkilotlar va ishlab chiqarish korxonalari faoliyat ko’rsatadilar. Bu
kompleksga yana ishlab chiqarish va maishiy hizmat ko’rsatish infratuzilmalari,
kichik va o’rta biznes korxonalari, moliyaviy institutlar va fondlar, dam olish
zonalari va madaniy tashkilotlar kiradi. Bunday ilm-fan xududining rivojiga tabiiy
sharoitlar, madaniy-ma’naviy holat va unga jalb etilgan inson kapitalining
hususiyatlari katta ta’sir ko’rsatadi. Fan va texnologiya xududi o’z tarkibiga
texnopolislarni, texnoparklarni, inkubatorlarni olib, ilmiy va ishlab chiqarish
faoliyatini qo’llab-quvvatlaydigan keng infratuzilmaga ega bo’ladi.
Kichik innovatsion firmalar orasida alohida o’rinni “tavakkalchilik” asosida
ishlaydigan venchur firmalar egallaydi. Ular juda moslashuvchan va samarali
kichik korxonalar bo’lib, tavakkalchilik bilan bog’liq bo’lgan raqamli innovatsion
loyihalarni (yangi ilmiy-texnik yechimlarni) tekshirib ko’rish, qayta ishlash va
amaliyotga tadbiq qilish uchun hizmat qiladilar. Ba’zi hollarda esa venchur
firmalar biror bir aniq muammoni hal qilish uchun tuziladigan vaqtinchalik
tashkiliy tuzilmalar ham bo’lishlari mumkin. Bunday korxonalar juda faol
ishlaydilar, chunki ularning xodimlari va hamkorlari yangi g’oya, texnologiya yoki
ixtironing amaliyotga tadbiq qilinishiga shaxsan qiziqadilar, ya’ni ular buning
natijasida kattagina daromadga ega bo’lishlari mumkin. Venchur korxonalar
chuqur bilim va ilm-fan talab qiladigan iqtisodiyot tarmoqlarida (masalan, quyosh,
shamol, mini suv va bioenegetika sohalarida, qishloq xo’jalik mahsulotlarini
innovatsion usullar yordamida qayta ishlash, saqlash va yetishtirish kabilarda)
keng tarqalganlar va bu yerda ular aniq yo’nalishdagi amaliy ilmiy izlanishlar
hamda katta moliyaviy natija keltirishi mumkin bo’lgan injener-texnik tadqiqotlar
Toshkent Moliya instituti
R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva
olib boradilar. Raqamli iqtisodiyot sohasida venchur biznesning alohida ahamiyati
quyidagilardan iborat:
Venchur biznes yangi innovatsion hayot tarziga moslashgan korxonalar hosil
bo’lishiga olib kelib, an’anaviy ilmiy izlanishlar tizimiga ta’sir qiladi va
mamlakatning ishlab chiqarish jarayonidagi zamonaviy ijobiy o’zgarishlarga
olib keladi;
Yuqori malakali mutahassislar, injener-texnik xodimlar va olimlarning
bandligini ta’minlab, ularga bo’lgan talabni oshiradi;
Iqtisodiyot an’anaviy tarmoqlarining texnik va texnologik jihatdan qaytadan
jihozlanishiga erishish imkonini beradi;
Yirik korxona, tashkilot va korporatsiyalarga o’z tuzilishini, faoliyat
yo’nalishini va maqsadlarini zamona talablariga mos ravishda o’zgartirishga
namuna sifatida hizmat qiladi;
Venchur biznesning turli hil mamlakatlardagi ko’p yillik tajribasidan shu
ma’lum bo’ladiki, mamlakatimizning uzoq muddatli maqsadlarini amalga
oshirish uchun venchur kapital asosida faoliyat ko’rsatadigan maxsus moliya-
kredit tizimini yaratish zarur (masalan, venchur biznes korxonalari uchun
Do'stlaringiz bilan baham: |