8-mavzu: tarmoq texnologiyalari va internet xizmatlari asosiy savollar

5-savolning bayoni: 

 

Internetda manzillash 

 

Internet  tarmog’ida  mashrutizatorlar  ma’lumot  paketlarini  qaysi  manzilga 

jo’natishni  aniqlash  uchun  xar  bir  paket  sarlovxasiga  uzatuvchi  va  qabul  qiluvchi 

manzili ko’rsatiladi.   

Internetda manzillashda xar bir tarmoqqa ulanuvchi interfeysga unikal IP-raqam 

biriktiriladi.   

Kompyuterlar  va  marshrutizatorlar  o’zlarining  IP-raqamini  va  o’zining 

“tarmoqdagi  qo’shnilari”  manzillarini  “biladilar”,  bundan  tashqari  marshrutizatorlar 

o’zlarining  jadvali  asosida  IP  –  manzillar  bilan  paketlarning  qaerga 

yo’naltirilayotganligini aniqlashi mumkin.     

TCPG’IP tarmog’idagi xar bir kompyuter 3 satxli manzilga ega: 



 

Uzelning  lokal  manzili,  ushbu  uzel  tarkibiga  kiruvchi,  aloxida  tarmoq 

qurish  yordamida  aniqlangan  texnologiya.  Lokal  tarmoqqa  kiruvchi,  uzel  uchun 

tarmoq adapteri yoki marshrutizator porti manzili bu – MAS manzil. Masalan: 11-A0-

---

17-3D-BC-01. Bu manzillar markazlashgan boshqaruvga ega bo’lgani sababli qurilma 

ishlab chiqaruvchilar tomonidan belgilanadi va ular unikal manzil xisoblanadi.  Barcha 

lokal tarmoqdagi texnologiyalar uchun MAS – manzillar 6 baytli: katta 3 bayti ishlab 

chiqaruvchi firma idintifikatori, kichkina 3 bayti esa ishlab chiqaruvchilarning unikal 

obrazi qilib belgilanadi. X.25 va frame relay kabi global tarmoqqa kiruvchi uzel uchun 

lokal manzil global tarmoq administratori tomonidan belgilanadi.  



 

IP-manjil,  4  baytdan  iborat,  masalan:  109.26.17.100.  Bu  manzil  tarmoq 

bosqichida  ishlatiladi.  Bu  manzil  kompyuterlar  va  marshrutizatorlarni  loyxalashda 

administrator  tomonidan  belgilanadi.  IP-manzil  2  qismdan  iborat:  tarmoq  va  uzel 

raqamidan.  Tarmoq  raqami  administrator  tomonidan  ixtiyoriy  belgilanadi.  IP 

protokolida uzel raqami esa uzel lokal manziliga bog’liq bo’lmagan xolda belgilanadi. 

Uzel bir necha IP tarmoq tarkibiga kirishi mumkin.  



 

Simvolli  identifikator  –  ism,  masalan:  SERV1.IBM.COM.  bu  manzil 

administrator  tomonidan  belgilanib  bir  necha  qismdan  tashkil  topadi,  masalan: 

mashina  nomi,  tashkilot  nomi,  domen  nomi.  Bunday  manzilni  DNS-  nomi  xam 

deyishadi, u amaliy bosqichda FTP yoki telnet protakollari bilan qo’llaniladi.  

 

Sahifa,  fayl  yoki  boshqa  resursning  Internetda  joylashishini  aniqlovchi  noyob 

manzil – URL deb ataladi. 

 

2-rasm. Internet manzillari.  

 

Internet manzillarida domen (DNS) nomlari ishlatilib, ular mamlakat nomlarini, 

tashkilot va korxonalar faoliyatini anglatadi. 

---