Техник конструкциялаш ва моделлаш

2-rasm. Loklarning tarkibi 
  Shunday  qilib,  parda  hosil  qiluvchi  moddalar  hamma  lok-bо‘yoq  materiallarning  asosiy 
tarkibiy  qismidir.  Bulardan  tashqari  pardozlash  materiallari  tarkibiga  erituvchi  yoki  suyultiruvchilar, 
bо‘yoq moddalari, tо‘ldirgichlar va ayrim hollarda parda hosil qiluvchi moddalar qotishini tezlatadigan 
birikmalar kiradi. Bular haqida keyin roq tо‘xtalib о‘tiladi. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
3-rasm. Emal, bo`yoq, gruntovka va shpatlyovkalarning tarkibi. 

---

67 
 
  Yog‘och  biologik  jihatdan  turg‘un  emas,  u  gigroskopik  material,  himoya  qilinmagan 
yog‘ochning  yuza  qismlari  tez  kir  bо‘ladi  va  mexanik  ta’sirlardan  shikastlanadi.  Yorug‘lik  va  havo 
ta’siridan himoya qilinmagan yog‘och yuzalari vaqt о‘tishi bilan qorayib rangi о‘zgaradi. 
  Parda qatlamning asosiy vazifasi  yog‘och  yuzasini kir bо‘lishdan hamda  yorug‘lik, namlik va 
havo ta’siridan  himoya  qilishdir. Qattiq  parda  qatlamlari  yog‘och  yuzasini ma’lum darajada mexanik 
shikastlanishdan saqlaydi. 
  Parda  qatlamning  himoya  qilish  xususiyatlari  birday  emas,  u  bir  necha  omillarga,  masalan, 
parda  hosil  qiluvchi  moddaning  tabiati  va  xossalariga,  qatlam  qalinligiga  va  uning  tarkibidagi 
pigmentlarga  bog‘liq  bо‘ladi.  Epoksid,  perxlorvinil  va  poliuretan  loklari  hosil  qiladigan  himoya 
qatlamlarida qatlamlarning suv bug‘larini о‘tkazish xususiyati juda kam bо‘lib (10 sutka davomida 5... 
20 mg/m
2
), alkid va nitrotsellyuloza loklarniki esa yuqoriroqdir (30... 70 mg/m
2
). 
  Odatda,  tarkibida  pigment  bо‘lgan  parda  qatlamlarining  qattiqligi,  bug‘va  nam  о‘tkazmasligi 
tarkibida pigmentlar bо‘lmagan parda hosil qiluvchi moddalardan yuqori turadi. Shuning uchun ochiq 
havoda  ishlatiladigan  buyumlar  pigmentli  lok-bо‘yoq  materiallar  bilan  pardozlanadi.  Pardoz  qatlam 
yog‘ochga namning singishini ma’lum darajada ushlab qoladi.  
  О‘zidan  namni  va  bug‘ni  umuman  о‘tkazmaydigan  lok-bо‘yoq  parda  qatlamlari  yо‘q.  Barcha 
organik himoya qatlamlari о‘zidan ma’lum darajada namlik о‘tkazadi.