Konstruksiyalar

241. Bir qavatli sanoat binolarining o‘ziga xos xususiyatlari  
nimalardan iborat?
Bir qavatli sanoat binolari metallurgiya, mashinasozlik va 
sanoatning boshqa sohalarida keng tarqalgan. Bunday binolar-
ning o‘ziga xos xususiyatlaridan biri unda ko‘priksimon kran-
larning mavjudligidir. Bir qavatli sanoat binolarining quyi dagi 
turlari mavjud: bir va ko‘p oraliqli, ko‘priksimon kranlari bor 
binolar 35%; osma kranli binolar 15% va kransiz binolar 50%. 
Sanoat binolarining 85% yig‘ma temir-betondan, 12% me-
taldan va 3% boshqa materiallardan tiklanadi. Ko‘priksimon 
kranlar yengil ish rejimida, o‘rtacha ish rejimida va og‘ir ish re-
jimida ishlashi mumkin. Yengil ish rejimidagi kranlar omborlar 
va ayrim sexlarda nisbatan kam ishlatiladigan joylarda qo‘lla-
niladigan kranlar misol bo‘la oladi. Ularning tezligi 60 m/min 
dan kam bo‘ladi. O‘rtacha ish rejimidagi kranlarning tezligi 
60–100 m/min ni tashkil qiladi. Ularga temir-beton buyum-
lari ishlab chiqarish korxonalaridagi bosh ishlab chiqarish kor-
pusida qo‘llaniladigan kranlarni misol keltirish mumkin. Og‘ir 
ish rejimidagi kranlar uch smena tinimsiz ishlaydigan sexlarda 
qo‘llaniladi (masalan, metallurgiya zavodlarining metall quyish 
sexlarida) ularning tezligi 100 m/min dan ortadi.

---

174