O’zbеkiston rеspublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi

7.2. Kanal darajalari 
    
Mahsulotni  pirovard  iste'molchiga  yaqinlashtiruvchi  har  bir  vositachi 
taqsimot  kanali  darajasini  tashkil  qiladi.  Iste'mol  tovarlarini  taqsimlash 
kanallari  uzunligi turlicha bo’ladi. 
 
Nolinchi  darajadagi  kanal  (
to’g’ridan-to’g’ri  marketing  kanali  ham 
deyiladi) o’z tovarini pirovard iste'molchiga yo’naltirgan ishlab chiqaruvchidan 

---

 
97 
iborat.  Masalan,  xonadonda  tovar  bilan  tanishtirish,  jo’natma  savdosi, 
telemarketing  (telefon  orqali  savdo),  televidenie  orqali  savdo  qilish  va 
boshqalar. 
 
Bir  darajali  kanal  o’z  ichiga  bitta  vositachini  oladi.  Masalan,  chakana 
savdo qiluvchini. 
 
Ikki  darajali  kanalda  vositachilar  ikkita  bo’ladi.  Keng  iste'mol  tovarlari 
bozorida, odatda, ulgurji va chakana sotuvchi harakat  qiladi. 
 
Uc
h  darajali  kanalda  uchta  vositachi  bo’ladi.  Masalan,  go’shtni  qayta 
ishlash sanoatida ulgurji va chakana sotuvchi o’rtasida, odatda, mayda ulgurji 
sotuvchi  harakat  qiladi.  Mayda  ulgurji  sotuvchilar  yirik  ulgurji  sotuvchilardan 
tovarlarni sotib olishadi va chakana savdoga sotishadi. 
 
Taqsimot  kanalining  yanada  uzun  zanjirlari  ham  mavjud.  Masalan, 
Yaponiyada oziq-ovqat tovarlar taqsimot 
kanallari oltitagacha bo’lishi mumkin.