O‘zbeкiston respubliкasi oliy va o‘rta mahsus ta’lim vazirligi

Tayanch tushunchalar 

 

Tovar  –  biron-bir  naflilikka  va  qiymatga  ega  bo‘lgan  ayri-

boshlash uchun yaratilgan mahsulotdir. 

Natural  ishlab  chiqarish  –  bunda  mahsulotlar  ishlab  chiqa-

ruvchining  o‘z  ehtiyojlarini  qondirish,  ichki  xo‘jalik  ehtiyojlari 

uchun mo‘ljallanadi. 

Tovar ishlab chiqarish – bunda tovarlar o‘zining iste’moli uchun 

emas,  balki  bozorda  sotish,  ayriboshlash  uchun  va  boshqalarning 

iste’molini qondirish maqsadida ishlab chiqariladi. 

                                                           

22

  U  yoki  bu  ayriboshlash  vositasi  odatga  ko‘ra  umuman  tan  olingan  bo‘lib  qoladi.  Ayirboshlashning 

«Qonuniy»  va  «umum  tan  olingan»  vositalari  tushunchasini  aralashtirib  yubormaslik  lozim.  Ayrim 

hollarda  qonuniy  ayriboshlash  vositalari  umuman  tan  olinmasligi  mumkin.  Masalan,  muomalaga 

chiqarilgan qonunlarida muqim. 

 

---

108 

Naflilik – tovarlarning, kishilarning biron-bir iste’molini qondi-

rish layoqati. 

Almashuv  qiymati  –  bu  biror  turdagi  tovarning  boshqa  turdagi 

tovarga ayribosh qilinadigan miqdoriy nisbat. 

Mehnat  unumdorligi  –  ma’lum  vaqt  davomida  ishlab 

chiqarilgan  mahsulot  miqdori  yoki  mahsulot  birligini  ishlab 

chiqarish uchun ketgan vaqt bilan aniqlanadi. 

Mehnat  intensivligi  –  mehnatning  sarflanish  tezligi  yoki 

jadalligi. 

Hozirgi  zamon  puli  –  tovarlarni  ayriboshlashda  umumiy 

ekvivalent  rolini  bajaruvchi,  umum  ko‘pchilik  tomonidan  tan 

olingan va davlat tomonidan qonuniylashtirilgan vosita. 

 

 

---

109