Anatomiya 2014. indd

Diafragma  (diaphragma)  yassi, yupqa harakatchan mushak-

pay to‘siq bo‘lib (84-rasm), ko‘krak va qorin bo‘shliqlari o‘rta-

sida yuqoriga ko‘tarilgan gumbaz shaklida joylashgan. Diafragma 

asosiy nafas mushagi bo‘lib, ko‘krak qafasining pastki teshigini 

o‘ragan suyaklardan boshlanadi. Uning boshlanish sohasiga qarab 

uch: bel, qovurg‘a va to‘sh qismlari tafovut qiladi. Mushak tola-

lari tashqaridan o‘rtaga qarab radiar yo‘nalib, pay markazni

 hosil 

qiladi. Diafragmaning bel qismi bel umurtqalarining oldingi yuza-

sidan o‘ng va chap oyoqchalar

 bilan boshlanadi. Yuqori tomonda 

oyoqchalar o‘zaro birikib, aorta o‘tadigan teshikni

 hosil qiladi. U 

orqali aorta va ko‘krak limfa yo‘li o‘tadi. Aorta teshigining cheti 

fibroz halqa bilan o‘ralgan bo‘lib, diafragma qisqarganida aortani 

siqilishdan saqlaydi. Bu teshikdan yuqo riroq va chapda diafragma 

oyoqchalarining mushak tolalari yana kengayib qizilo‘ngach va 

adashgan nerv o‘tadigan teshikni hosil qiladi. O‘ng va chap dia-

fragma oyoqchalarining mushak tolalari o‘rtasidan simpatik poya, 

katta va kichik ichki a’zolar nervi, o‘ng tomondan toq va chap to-

mondan yarim toq venalar o‘tadi.

Diafragmaning qovurg‘a qismi pastki oltita qovurg‘alarning 

ichki yuzasidan alohida mushak tolalari bo‘lib boshlanadi. Har 

ikki tomonda diafragmani bel va qovurg‘a qismlari o‘rtasida mu-

shak tolalari bo‘lmagan bel-qovurg‘a uchburchagi

 bo‘ladi. Bu so-

hani yuqori tomondan plev ra, pastdan esa qorinparda va fassiya-

lar qoplagan bo‘lib, unda diafragma churrasi hosil bo‘lishi mum-

kin.