Farmon Ergashovich Nurboeyv, Shahlo Shavkatovna Tillоeva, Dilbar Baxriddinovna Raxmatova

Ko`z kasalliklarini keltirib chiqaruvchi  sabablar: 
      1.Moddali mizoj buzilishi  sababli 
      2.Tarkib buzilish sababli yoki uzluksizlikning buzilishi tufayli 
Ko`z sog’ligini saqlash uchun bilish lozim: 
-changdan 
-tutundan 
-issiq va sovuqlikda mo`tadil bulmagan havodan 
-qattiq sovuq 
-issiq (samum) shamollardan 
-uzoq vaqt bir narsaga tikilib turishdan saqlanish kerak 
-ko`p yig’lash  ko`zni tozalovchi tadbirlardan 
Ko`zga zarar yetkazadigan narsalar: 
-yorug’ narsalarga uzoq vaqt tikilib qarash 
-mayda xatlarni xaddan tashqari ko`p o`qish 
-ko`p jinsiy aloqa qilish 
-kechki ovqat vaqtida uxlash 
-qonni quyuqlashtiruvchi sho`r, o`tkir, mahsulotlarni yeyish 
-Hammomga ko`p tushish 
-haddan tashqari ko`p uyqu 
-qattiq yig’lash 

---

187 
 
-tomirdan ko`p qon oldirish 
-ketma-ket qortiq qo`yish 
                                                 Noxuna (zafra) xastaligi 
Ko`z shilliq pardasi  yoki ko`z  g’o’lagini o`rab turgan pardaning o`sishidir. 
Parda  ko`zning  ichki  (burun  tomon)  burchagidan  boshlanib,  shilliq  qatlamga 
yoyiladi,  ba`zan  muguz  qavatini  qoplab  hatto  ko`rish  teshigini  berkitadi.  Noxuna 
qattiq va yumshoq bo`ladi. Rangi: sariq, qizil, gungurt tusli bo`ladi. Shilliq qatlamga 
nisbatan,  yaqin turadigani sal yopishgan bo`lib, ilib olganda tez qo`poriladi. Birikib 
ketgan bo`lsa uni shilib olish qiyin bo`ladi.  
       Davolash:  Eng  yaxshi  usul:  yumshoq  bo`lsa,  temir  asbob  bilan  shilib 
olishdir.  Qattiq    bo`lsa,  uchi  ilmoqli  duk  bilan  ko`tarilib  qiyib  olinadi  (kesib)  yoki 
iloji bo`lmasa,  o`tmas tig’ bilan sekin shilib olish kerak. 
       Ehtiyot  bo`lish  kerak:  ya`ni,  ichki  burchak  etiga    kesish  jarayonida 
tegmaslik, aks holda ko`z yoshlanib turish kasalligi kelib chiqadi. Noxuna kesilgach 
ko`zga  tuz bilan  zira    chaynab  tomiziladi.  Achishtirishga  qarshi  -  tuxum  sariqi, gul 
yog’i va binafsha yog’i tomiziladi. Zira tuz bilan chaynab tomizilmasa, shilliq qavati 
ko`z  qovoqlariga    yopishadi.  Yopishmaslik  uchun  bemor  ko`zini  aylantirib  turishi 
kerak.  3  kundan  keyin    noxuna  qoldig’ini  yo`qotish  uchun  o`tkir  shamcha  dorilar 
beriladi. Noxuna qalin bo`lsa, o`tkir dorilar foyda qilmaydi. Ko`z dorilaridan har xil 
shamchalar,  qaysar  shamchasi,  o`tkir  boshlikun  (podsho  degani)  shamchasi, 
ro`shnoe va dinorjun shamchalari foydalidir.