Farmon Ergashovich Nurboeyv, Shahlo Shavkatovna Tillоeva, Dilbar Baxriddinovna Raxmatova

Ramad xastaligi 
       Ramad  -  ko`zning  yalliqlanishi,  boshqacha  -  ko`z  kon`yuktivasi  (eti)  ning 
yallig’lanishidir. Ibn Sino ta`limotida  ramad - 2 xil bo`ladi: 
1) haqiqiy 
2) yalliqlanishga o`xshash:  
- takaddur 

---

188 
 
-taxassur 
Takaddur - ko`z etining "bulg’anishi"  
Taxassur  -  ko`zni  qitiqlovchi  va      qizartiruvchi  sabablardan  paydo  bo`ladigan 
qizish va ko`z etining ho`llanib turishidir. 
Ramad kelib chiqishi sabablari : 
a)  Tashqi  sabab-  quyosh  nuri,  bir  kunlik  qizdiruvchi  isitma,  chang,tutun, 
sovuqlik, ko`zning zarb yeyishi, ko`zga uriladigan shamol, iste`mol mahsulotlari 
b)  Ichki  sabab  -  me`da  kasalliklari,  jigar  kuchsizligi,  qon,  safro,  savdo,  yel 
tug’yonidan kelib chiqadigan kasalliklar 
Ko`zning yallig’lanish  turlariga ko`z qo’tiridan keyin keladigan ba`zi kasalliklar  
kiradi.  Ko`zning  tirnalishi,  ko`z  qitiqlanishi  misol  bo`lib,  u  ko`z  qo’tiri  (traxoma) 
davolangandan  keyin  davolanadi.  Ko`zning  yallig’lanishi  ba`zida  oddiy  bo`lib, 
tomirlarning  bo`rtishi,  ko`zdan  yosh  oq’ishi  va  ko`zdagi  sanchuvchi  og’riq  bilan 
o`tadi.  Agar  yallig’lanish  kuchli  bo`lib,  keng  tarqalib  ko`z  oqi  qorachiq  ustigacha 
o`sib  uni  bekitsa  va  ko`zni  yumishga  monelik  qilsa,  u  xemoz  deyiladi.  Boshqacha 
qilib aytganda, ko`z konyuktivasi qavati shishib muguz parda chetida bo`rtgan halqa 
hosil  qiladi.  Bizda  bu  kasallik  vardinaj  nomi  bilan  mashhur.  Kasallik  moddanning 
ko`pligi va ko`z kuchsizligi sababli bolalarda ko`p uchraydi. Ko`zning yalliglanishi 
faqat issiq moddadan emas, balki shilliq va savdo moddalaridan ham paydo bo`ladi. 
Haqiqiy ko`z yallig’lanishi- ko`z ho`lagining faqat et qatlamidagi yallg’lanish bo`lib, 
har bir yallig’lanish qondan yoki safrodan yoki shilliqdan yoki savdodan yoki yeldan 
kelib  chiqadi.  Ba`zan  modda    ko`zga  miya  va  boshdan  kelmaydi.  Balki  boshqa 
a`zolardan  keladi.  Bu  vaqtda  ko`z  mizoji  bo’zilib,  ko`z  kuchsizlansa,    bu  ko`zga 
ortiqcha narsalar quyiladi. 
Moddaning quyilish va tug’ilish vaqtiga qarab ko`z yallig’lanishi turlari davrli, 
vaqti-vaqti bilan sodir bo`ladi.