Nam angan davlat universiteti obidjon karimov


Bo ‘Imadi hargiz fuqaro hamdame



Download 1,65 Mb.
Pdf ko'rish
bet46/79
Sana19.09.2021
Hajmi1,65 Mb.
#179022
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   79
Bog'liq
Mumtoz she'riyat janrlari. Karimov O

Bo ‘Imadi hargiz fuqaro hamdame,

Tamburatek nokasu noodami.

Boshdin-oyoq qomati talbis erur,

Balki о ‘zi modari iblis erur.

Aytilganlardan  ma'lum  bo‘ladiki,  Ahmadiy  munozarasida 

hayotda  uchraydigan  turli  guruh  odamlar,  ulaming  xarakter- 

xususiyatlari  majoziy  formada  tasvir  etilgan,  odamlar  orasida 

uchraydigan  kekkayish,  manmanlik,  xudbinlik  singari  fe'I-atvorlar 

qoralangan.

Yusuf  Amiriyning  «Bang  va  chog‘ir  orasinda  munozarasida» 

asari  she'riy va nasriy yo‘lda yozilgan.

Mazkur  munozaraning  boshlanishida  hamd,  na’t,  kitobning 

yozilish  sabablari  beriladi,  so‘ng  voqea  bayon  qilinadi:  «Bir  kun 

asxob  furqatidin  va  asbob  hasratidin  mutafakkir  va  mutahayyir 

oMturur»  erdim,  ichim  bo‘sho‘,  nogoh  boshimda  bog‘  havosi  tushti 

sayr  eta  chiqdim.  Bog‘  ichra  gasht  yutub  yurur  edim  sabo  bikin

46



dedimki,  uchragay  manga  bir  sarv  qomat.  Nogoh  bir  necha 

muvofiqi  hamsuhbatni  ko ‘rdumki,  bir  go‘shada  o ‘lturib  erdilarkim, 

alam ing  orasida  m uxolif rost  emas  edi.  Ular  sharga  oyoq  (qadah) 

tutadilar, biroq u rad etadi,

Endi  unga  ma'jun  (bang)  bermoqchi  bo ‘ladilar.  har  biri  o ‘zini 

maqtaydi, o ‘z sifatlarini ulug‘lovchi dalillar keltiradi.

Y usuf  Amiriy  chog‘imi  yosh  kuchga  to ‘lgan  yigit  singari, 

bangni  esa  tarkidunyo  qilgan  darvish  so‘fi  qiyofasida  tasvirlaydi. 

Y usuf Amiriy  munozarasi  chinakam  dunyoviy  g ‘oyaIami  tarannum 

etuvchi,  dunyoni  sevuvchi,  sevgini tarannam  qiluvchi  asardir.  Unda 

shoirning  tarkidunyochilikka  boigan  salbiy  munosabati  yaqqol 

k o‘rinib turadi.

Amiriy  munozarasi,  filologiya  fanlari  doktori  Rustamovning 

k o‘rsatishicha, 

ozariy 

shoir 


Fuzuliyning 

“Bangi 


boda” 

munozarasiga katta ta ’sir etgan.

Yaqiniyning  o ‘q-yoy  orasinda  munoza  asari  ko‘proq  prozaik 

y o ‘lda  yozilgan.  Bunda  chol  qiyofasidadagi  yoy  bilan  yigit 

qiyofasidagi o‘q o ‘rtasidagi munozara tasvir etilgan.

M unozara  katta  hajmli  boshqa  shakldagi,  y a ’ni janrdagi  asarlar 

tarkibiga  ham  kirgan.  Masalan  Nishotiyning  “Husn  va  Dil” 

dostonida sozlar va gullar m unozarasi bor.

M unozara janri  elementlarini  “Xisrav  v a Shirin”  (Qutb)  «Yusuf 

va  Zulayho»  (Durbek)  “Lisonut-tayr”  (Navoiy)  kabi  asarlarda 

ko ‘ramiz.

Munozaralar  yaratish  a n ’anasi  keyingi  davr  o ‘zbek  adabiyotida 

davom  etdi.  Gulxaniyning  “Zarbulmasal”  asarida  ham  munozara 

elementlari  mavjud.  Hamza  Hakimzoda  Niyoziyning  “M evalar 

munozarasi” 

klassik 


she’riyatimizda 

eng 


so’nggi 

munozaralardandir.

Bundan  tashqari  Sulton  Jo ‘raning  «Tinish  belgilar majlisi»  asari 

yana bir munozaraga misoldir.

Qit’a  -  arabcha  so ‘z  b o ‘lib,  bo ‘lak,  qism,  parcha  ma'nolarini 

anglatadi. X.K.Baranov qit'ani:

1) 

parcha (adabiy asar)



2) 

kichik she'r

3) 

musiqa deb  izohlaydi.



47


U  adabiy  terminologiyada  klassik  she'riyatning  lirik janrlaridan 

biridir.


Qit'a  arab, 

fors-tojik, 

turkiy,  jumladan 

o‘zbek 


klassik 

she'riyatida, keng tarqalgan janrlardan biridir.

Bu  jan r  rus  va  G ‘arbiy  Yevropa  she’riyatida  “fragment”  deb 

nomlangan she’rlarga o‘xshaydi.

Odatda,  qit'a ikki  va undan ortiq baytdan iborat bo‘ladi.

(a-b, g-b, v-v) ba'zan esa a-a,  b-b,  v-v sxemasida qofiyalanadi. 

Masalan:


Download 1,65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   79




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish