Ғ. м. қосимов менежмент ўзбекистоп Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги упиверситетлар ва олий техника

13.2. Ташкилотда мансабнинг манбалари ва шакллари
Мансабнинг манбалари турли хил эканлиги мута­
хассислар томонидан далилланган. Аввал амалнинг 
бешта манбаи алоҳида қайд этилган: мажбур қилиш, 
текшириш ёки экспертиза, қонуний ёки ҳуқуқий ечим 
қабул қилиш, ибрат ёки харизма (раҳбарнинг шах­
еий сифати ва одатининг кучига асосланган амал), 
мукофот. Кейинчалик олтинчи манба қўшилди — 
маълумот, яна кейин еттинчи манба—алоқалар. Бун­
1 3 - 7 7
193
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

да барча манбалар икки гуруҳга ажратилди. Биринчи 
гуруҳга шахсиятга асосланган мансаб манбалари ки- 
ритилди, иккинчисига эса - ташкилотчиликка асос­
ланган манбалар қўшилди, улар тузилмали-ҳолатий 
деб номланди (28-чизма). Мансабнинг асоси деб, у 
қаердан келиб чиқишига айтилади, мансабнинг ман- 
баи эса — ушбу асос нима орқали ишлатилади.
Шахеий асос гуруҳига кирувчи экспертизали амал 
деганда раҳбар ўзининг тайёргарлиги ва таълими, таж­
рибаси ва маҳорати, истеъдоди ва билармонлиги ҳамда 
ихтисослашган билими билан бўйсунувчилари хулқи- 
га таъсир кўрсата олиш қобилияти тушунилади.
Экспертизали амал маълум лавозим билан ўта куч­
ли боғлиқ эмас. Экспертизали ёки текширишли амал­
нинг даражаси раҳбар бўйсунувчиларининг ишини 
таҳлил қилишда, баҳолаш ва назорат қилишда ўзи- 
нинг чуқур билимини кўрсата олиши билан белгила-
28-чизма. Таш килотда мансаб манбалари. 
194
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

нади. Билимда ихтисослашиш экспертизали амалдан 
фойдаланишни чеклайди. Ёш раҳбарлар бу амалдан 
қийналадилар, уларни ундан фойдаланишига маълум 
вақт талаб қилинади.
Ибратли амал раҳбар ўзининг ёқимлилиги ҳисо- 
бига бўйсунувчиларига таъсир ўтказа олиш қобилия- 
ти билан боғлиқ.
Расмий бир хил лавозимни эгаллаб турган раҳ- 
барлар тенг ҳуқуқга эгалар. Аммо уларнинг \а р бири 
ўзига берилган ҳуқуқдан ўз қобилиятига яраша фой- 
далана олади. Бу ҳар бир раҳбар гўё ҳар хил амалда