Ғ. м. қосимов менежмент ўзбекистоп Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги упиверситетлар ва олий техника

Муҳокама учун саволлар
1. Н има учун таш килот ёки ф ирм а ж амоалари ж ам оатчи- 
л и к муҳитида ўзларини иж тимоий жавобгар ҳисоблай- 
дилар?
2. И жтимоий ж авобгарликка таъриф берилсин.
3. Нима сабабдан таълимотлар, тавсияларни ҳозирги та- 
раққиётда айнан кўчириб иш латиб бўлмайди?
4. И ж тимоий-техник ёндаш иш деганда ним аларни анг- 
лайсиз?
5. Нима учун ф ирм а раҳбарларининг ходимларига бўлган 
иж тимоий масъулияти ортиб бормоқца?
6. М аъриф атнинг зам онавий бош қариш га қандай таъси- 
"ри бор?
7. Ш арқона ахлоқ зам онавий бош қариш да қандай иф о- 
дасини топмоқда?
71
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

б - б о б
ФИРМАНИНГ СТРАТЕГИЯСИ
6.1. Бизнеснинг стратегик турлари
Бизнес—соҳибкорлик—тижорат иш лари билан 
шуғулланиш, пул топиш мақсадида бирор иш билан 
банд бўлиш. Бизнес — товар ишлаб чиқариш ва уни 
сотиш, хизмат кўрсатиш, транспорт ва бошқа соҳа- 
лардаги фаолиятдир. Бизнес хўжалик юритиш кўла- 
мига қараб йирик, ўрта ва майда турларга бўлинади.
Йирик бизнесга асосан ишлаб чиқаришда 500 дан 
ортиқ киши банд бўлган, ўрта бизнесга 20—500 киши 
банд бўлган фирма (ташкилот)лар, майда бизнесга
— 10—20 ва ундан кам киши ишлайдиган ташкилот- 
лар киради (бу ҳакда аввал тўхталган эдик).
Йирик ва ўрта бизнесга асосан йирик ишлаб чи- 
қариш, кўп сонли товарлар чиқарадиган, механиза- 
циялашган ва автоматлаштирилган соҳалар киради. 
Майда бизнес қиш лоқ хўжалиги, аҳолига хизмат 
кўрсатиш соҳаларида кенг*тарқалган. Майда бизнес 
шароитга тез мослашувчанлиги билан ажралиб тура­
ди, чунки унинг фаолияти кагга маблағ талаб қил- 
майди ва кичик маблағларни тез топиш мумкин. Май­
да бизнес самарали бўлганидан кенг тарқалган, ай- 
ниқса, йирик бизнес учун қулай бўл маган соқаларда 
авж олади.
Фирма деганда савдо-сотиқ ташкилоти ёки ишлаб 
чиқариш бирлашмаси тушунилади. У эса ишлаб чи- 
қариш муносабатларининг йиғиндисига асосланиб 
хўжалик юритади. Фирманинг хўжалик юритишида- 
ги тамойиллари:
— 
ўзини ўзи қоплаш — даромади харажатларидан 
ортиқча бўлишини таъминлаш;
— 
ўзини ўзи молиялаш, техник ва ижтимоий та- 
раққиётини ўзининг даромадидан молиялашни таъ­
минлаш;
72
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

— ўзини ўзи бошқариш, бошқаришнинг кўпгина 
қисмини фирма миқёсида ечиш;
— ўз-ўзига мустақиллик — хом ашёни етказиб бе­
риш ва маҳсулотни сотиш шартномаларини тузиш.
Фирма хўжалик юритишини танлашда барча шакл- 
ларни ҳисобга олиб, солиштирилиши лозим. Фирма 
фаолиятига давлат, таъсис қилувчи, қарз берувчи- 
лар, таъминловчилар, жамоатчилик, раҳбарлар, ис- 
теъмолчилар, ишчилар таъсир этадилар.
Фирма учун стратегияни аниқлаш фирма фаолият 
кўрсатаётган муайян ҳолатга ўта боғлиқ. Аммо стра­
тегияни ифодалашда баъзи умумий ёндашишлар мав­
жуд.