Ғ. м. қосимов менежмент ўзбекистоп Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги упиверситетлар ва олий техника

Стратегияни аниқлашдаги учинчи соҳа фирма бо- 
зорининг маълум гуруҳига (сегментига) қайд қили- 
ниши (фиксация) ва танланган бозор гуруҳига фир­
ма имконини йўналтирилиши тааллуқли. Бу ҳолатда 
фирма ҳамма бозорда ишлашга ҳаракат қилмай, маъ­
лум аниқ гурухда ишлайди. Бунда фирма маҳсулот 
ишлаб чиқаришда ихтисослаштириш сиёсатини ўтка- 
зиш орқали харажатни камайтиришга интилади.
1.2. Эталон (намуна)ли стратегияларнинг ривожланиши
Амалиётда ўта тарқалган ва адабиётларда кенг ёри- 
тилган бизнеснинг стратегик тараққиёти одатда та- 
янч (базис, асосий) ёки эталон деб аталади. Улар 
фирманинг ривожланиши ва ўсишига тўрт хил ёнда­
шиш билан тасвирланади. Бунда маҳсулот, бозор, соҳа 
ичидаги фирманинг ҳолати, технология каби ун-
74
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

сурларнинг ўзгаришлари фирма стратегиясига таъ­
сир этади. Бешта унсурнинг ҳар бири амал кўрсатаёт- 
ган (ишлаб турган) \олатида ёки янги ҳолатдан би- 
рида бўлиши мумкин.
Эталонли стратегиянинг биринчи гуруҳ ёндаши- 
ши концентрация жамланган ўсиш стратегияси деб 
аталади. Ушбу стратегияга маҳсулот ва (ёки) бозорни 
ўзгариши билан боғлиқ бўлганлари киради ва қолган 
учта бошқа унсурларга тааллуқли бўлмайди. Бу ҳолатда 
соҳага ўзгариш киритмаган ҳолда фирма ўзининг янги 
маҳсулотини чиқариши ёки ўз маҳсулотини яхши- 
лашга интилиши мумкин. Бозорга тааллуқли томони 
эса, ишлаб турган бозордаги ҳолатини яхшилаш им- 
конини излайди, ёки янги бозорга ўтишни мўлжал- 
лайди.
Биринчи гуруҳ стратегиянинг муайян тоифалари 
қуйидагилар:
— бозордаги мавқени кучайтириш стратегияси;
— бозорни тараққий эттириш стратегияси;
— мақсулотни тараққий эттириш стратегияси.
Эталонли стратегиянинг иккинчи гуруҳига янги ту­
зил мани (структурани) қўшилиш йўли билан фирма-