M. M. Niyazaliyeva

4.5.  Yo`rmash mashinasini tanlash omillari. 
 
 
Yo`rmash  mashinasi  -  bu  maxsus  tikuv  mashinasi  bo`lib,  uning  asosiy 
maqsadi  matolardan  bichilgan  buyumlarni  tikish  va  yo`rmashda  matoning 
qirqimlarini tekislab pichoqda qirqish hamda qirqimga ishlov berishdir. Bir nechta 
iplar  materialning  qirqimimini  mahkam  o`rab  oladi  va  o`ziga  xos  choklarni  hosil 
qiladi, bu materialning titilishini oldini oladi. Yo`rmash bitta o`tish joyida ortiqcha 
matoni  kesib  tashlaydi,  detallarni  biriktiradi  va  qirqimni  to`liq  yopib  tikadi. 
Bundan  tashqari,  ba’zi  bir  yo`rmash  mashinalari  tekis  baxyaqatorlarni  va  zanjirli 
baxyalarni,  dekorativ  baxyalarni  bajaradi,  tikilgan  baxyalar  yana  boshqa  ko`plab 
operatsiyalar uchun ishlatiladi. 
 
Yo`rmash  yarim  avtomat  mashinasi  universal  tikuv  mashinasining  o`rnini 
bosolmaydi,  faqat  uni  to`ldiruvchi  bo`lib  xizmat  qiladi, universal  tikuv  mashinasi 
konstruktiv  xususiyatlari  tufayli  bajara  olmaydigan  ish  turlarni  bajarishga  imkon 
beradi.  Yo`rmash  mashinasi  hosil  qilgan  baxyalarning  o`ziga  xos  xususiyati 

---

112 
 
ularning  egiluvchanligi  bo`lib,  ular  trikotaj  kiyimlarini  tikishda  ajralmas  qismi 
holiga keltiradi. 
Yo`rmash  mashinasini  ishlatish  o`rta  va  qalin  matolarni  markalash  bilan 
cheklangan  bo`lsa,  shuningdek  oddiy  trikotaj  operatsiyalari  bo`lsa,  quyidagi 
yo`rmash  mashinalaridan  birini  sotib  olish  tavsiya  etiladi:  Pfaff  4752,  Janome 
9002D,  Family  244D,  Necchi  670-150  yoki  Brother  1034D.  Bularning  barchasi 
uch  va  to`rt  ipli  yo`rmab  tikishga  imkon  beradi.  Yuqoridagi  ro`yxatdagi  birinchi 
uchta  mashina  deyarli  bir  xil  bo`lib,  aynan  o`xshash  tarkibiy  qismlardan  bitta 
fabrikada  ishlab  chiqarilgan.  Agar  Pfaff  firmasining  mashinalarida  ba’zi  plastik 
qismlar  metallga  almashtirilsa  texnik  ko`rsatkichlari  yaxshilanishi  mumkin.  Bu 
juda  keng  tarqalgan,  ishonchli  va  nozik  mashinalar,  bundan  tashqari,  vaqt 
sinovidan  o`tgan  va  shu  bilan  birga  ular  uchun  ehtiyot  qismlarni  osongina  topish 
mumkin.  Biroq,  pastki  aylanish  iplarini  qadash  bu  mashina  modellarida  noqulay. 
Necchi 670 - bu guruhdagi eng arzoni hisoblanadi.  
 
Brother har tomonlama  juda maqbul mashina, yoqilg`i quyish uchun qulay, 
engil  platforma  mavjud,  ishga  tushirish  yo`rig`i  yaxshi  berilgan,  ammo  u  juda 
sezgir  kuchlanish  regulyatorlariga  ega  va  bunga  ko`nikish  kerak  bo`ladi.  Keyingi 
guruh, biroz murakkab matolarni o`z ichiga oladi, ular uch va to`rt ipli baxyalardan 
tashqari, ikki ipni baxya hosil qilishga qodir, ular yupqa matolarni yo`rmashga mos 
keladi.  Bu  guruhga  Janome  644D,  Janome  744D,  Family  645D,  Pfaff  4842 
kiradilar.  
Ulardan Janome 644D-ni tavsiya qilamiz - bu guruhdagi eng arzon, yoqilg`i quyish 
qulay va u shovqinsiz ishlaydi. Family 645 – Janome 644D.744D bilan deyarli bir 
xil. Pfaff guruhning eng yaxshisi, hamma narsani ketma-ket tikadi, ammo qimmat.  

---

113 
 
 
18 – rasm.  "Juki" (Yaponiya) mashinasozlik firmasi gazlama chetlarini yo`rmab-tikish 
va maxsus yarim avtomatik tikuv mashinalari. 
Agar rasposhivalnoye va zanjirsimon baxyaqator hosil qilish kerak bo`lsa, Pfaff 
Coverlock 4852, Pfaff Coverlock 4862, Pfaff Coverlock 4874 va Husqvarna Huskylock 
936. Bu erdagi tavsiyalar deyarli bir hil - Pfaff 4852. Beshta ipdan iborat to`liq overlok, 
juda sodda, qulay, injiq va shunga qaramay yaxshi tikiladi. Ko`pincha ular kichik ishlab 
chiqarishni jihozlash uchun sotib olinadi. 4852 va 4862-dan farqli o`laroq, u uch igna 
ipidan baxyani, shuningdek ikki ignali tok baxyani hosil qilishi mumkin. 
 
  
 
 
 
 
 
 
 
 
19 – rasm. «Zinger» firmasining 1831 U 012-3 yo`rmab-tikish mashinasi. 

---

114 
 
 
20 – rasm. «PEGASUS» (Yaponiya) firmasining EX3216-42R2/233 rusumli tikuv 
mashinasining tashqi ko`rinishi 
Yo`rmash  mashinasi  to`quv  turlari.  Tikuv  mashinasining  mexanizmida  iplarni 
to`qish moki mexanizm tomonidan ta’minlanadi. Yo`rmash mashinasi konstruktsiyasida  
moki  mexanizmi  yo`q,  shunga  qaramay,  bu  mashinada  maxsus  baxyalar  halqa  hosil 
qiluvchi mexanizmlar harakati hisobiga o`rilib tikiladi.  

---

115