Fanning o’quv dasturi Oliy va o’rta maxsus, kasb-hunar ta`limi o’quv-uslubiy birlashmalari

 
Kamqonlik -eritrotsit va  gemoglobinning  qon  hajm  birligida  kamayishi  bilan xarakterlanadigan  
patologik  holat. Hamma kamqonliklar anemik sindrom belgilari bilan kechadi:  teri  rangparligi, 
hansirash, yengil jismoniy  harakatdan keyin  yurak tez urishi,  bosh aylanishi va h.k.,  biroq  har bir 
anemiyada aynan shu kasallikka xos belgilar mavjud bo’ladi. Kamqonliklar aynan shu belgilar 
orqali bir- biridan farqlanadi.   
                   Kamqonliklarning patogenetik klassifikatsiyasi. 
                          ( Dvoretskiy L.M va Vorobyov P.A.  1994 yil) 
 1.Qon yoqotish oqibatida kelib chiqadigan kamqonlik  ( postgemorragik) 
A)  O‘tkir postgemorragik kamqonlik 
B)  Surunkali postgemorragik kamqonlik 
2. Eritrotsitlar va gemoglobin hosil bo‘lishining buzilishi oqibatida kelib chiqadigan  kamqonlik. 
A) Eritropoezda ishtirok etadigan hujayralar proliferatsiyasi va differensirovkasining buzilishi  
                            ( aplastik kamqonlik, parsial qizil hujayra aplaziyasi) 
 B) Pronormotsit va normotsit hujayralar proliferatsiyasi va differensirovkasining buzilishi: 
*Gemoglobin  sintezining  buzilishi: 
- Gem  sintezining buzilishi ( Temir tanqislik kamqonligi) 
- Porfirin sintezining buzilishi (sideroblastli kamqonlik) 
- Globin sintezining  buzilishi ( talassemiya) 
*DNK sintezining buzilishi ( Vit B
12
 va folat kislota tanqisligi kamqonligi) 
*Metaplastik kamqonlik  
   ( Gemoblastozlardagi va suyak ko’migiga metastaz bergan  vaqtdagi kamqonlik)                                                                                                                                                
*Diseritropoetik kamqonlik (Surunkali buyrak kasalliklaridagi kamqonlik) 
3. Eritrotsitlar parchalanishining oshishi bilan kechadigan kamqonlik (Gemolitik) 
A)Eritrotsitlar patologiyasi bilan bog‘liq:    
    *Irsiy: 
    -Eritrotsitlar  membranasi strukturasining patologiyasi bilan bog‘liq:  
     ( Mikrosferatsitar  kamqonlik yoki Minkovskiy-Shoffar kasalligi ,ovalotsitoz, akantotsitoz)                                      
    -Eritrotsitlardagi fermentlar patologiyasi bilan bog‘liq: 
     Glikoliz ferment defitsiti (Piruvatkinaza , glyukozafosfat izomeraza) 
     Pentozafosfat shunt fermentlar defitsiti (G-6FDG) 

---

57 
 
   -Gemoglobin patologiyasi bilan bog‘liq:  
     ( Nostabil gemoglobin, gemoglobinopatiya, S,D,Ye, o’roqsimon hujayrali kamqonlik)                                
    *Orttirilgan 
   -Eritrotsitlar membranasidagi defekt bilan bog‘liq kamqonlik: 
     ( Paroksizmal tungi  gemoglobinuriya)                
   -Eritrotsitlar patologiyasi bilan bog‘liq bo’lmagan kamqonlik: 
      Immun gemolitik 
      Eritrotsitlarning  toksik jarohati ( Bezgak) 
      Eritrotsitlarning mexanik, termik, ximik ta'sirlar natijasida parchalanishi (Mikroangiopatiya) 
 
Kamqonlik bilan og‘rigan bemorlarni tekshirish va davolash to‘liq anamnez yig‘ish va 
chuqur tekshirishdan boshlanadi.