Fanning o’quv dasturi Oliy va o’rta maxsus, kasb-hunar ta`limi o’quv-uslubiy birlashmalari

Gemolitik kamqonlik 
Fiziologik  sharoitlarda  eritrotsitlarning  yashash  davri  100-120  kunni  tashqil  qiladi.  Qarib 
borayotgan  eritrotsitlar  taloq  sinuslarida  va  ilikda  sekvestratsiya  (o’lik  etga  aylanish)  ga  uchraydi. 
eritrotsitlarning  fiziologik  parchalanishi  natijasida  hosil  bo’lgan  bilirubin  pigmenti  qonda  erkin 
bilirubin  holatida  aylanib  jigar  hujayralariga  etkaziladi.  U  erad  fermentlar  ta`sirida  glyo’qouron 
kislota  bilan  birikadi,  hosil  bo’lgan  bilirubin  glyo’qouromid  (boglangan  bilirubin)  jigar 
hujayralaridan ut yullariga utadi va ut bilan ichakka ajralib chiqadi.  
Gemolitik kamqonlikda eritrotsitlarning emirilishi kuchayganligi tufayli ularning yashash davri 12-
14  kungacha  qisqaradi.  Patologik  gemolizda  ko’proq  hujayra  ichi  yoki  tomir  ichi  gemolizi 
kuzatiladi. Hujayra ichi parchalanishi retikulogistotsitar tizimning hujayralarida asosan taloqda ruy 

---

16 
 
beradi  va  Qon  zardobida  erkin  bilirubinning  ortishi  kuzatiladi.  Bunda  siydik  va  ahal  at  bilan 
urobilinning  ajralib  chiqishi  oshadi,  ut  pufagi  va  yullarida  toshlar  hosil  bo’lishiga  moyillik 
kuchayadi. Tomir ichi gemolizida gemoglobin ortikcha miqdorda plazmaga chiqadi va siydik bilan 
ozgarmagan holda  yoki gemosiderin ko’rinishida ajralib chiqadi. Gemosiderin to’qimalarga utirib 
kolib gemosideroz rivojlanishi mumkin. 
Gemolitik anemiyalar kelib chiqish sabalariga kura orttirilgan va irsiy bo’ladii. 
Orttrilgan GA turli xil zaHarlar, dori moddalari,mexaniq ta`sirlar natijasida kelib chiqadi.  
Irsiy gemolitik anemiyalar kelib chiqish mexanizmiga kura bir necha guruhga bulinadi: 
  irsiy membranopatiyalar (Minkovskiy-SHoffar kasalligi) 
  irsiy fermentopatiyalar (glyo’qoza-6-FDG yetishmovchiligi, piruvatkinaza) 
  irsiy gemoglobinopatiyalar (o’roqsimon anemiya, talassemiyalar). 
 
Irsiy  membranopatiyalarda  eritrotsitlar  membranasida  defektlar  bo’lib  (membrana  oqsillarining 
nasliy  yetishmovchiligi), natijada membrana utkazuvchanligi  oshadi.  eritrotsitlar bukib  yoriladi  va 
gemoliz yuzaga keladi.