O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi muqimiy nomidagi qo‟qo‟n davlat pedagogika instituti “Boshlang`ich ta`lim metodikasi” kafedrasi

2-§. Сифат туркумига хос услубий хусусиятлар 
 
1. Сифатлардаги қиѐсий даражани ясовчи –роқ қўшимчаси ўрнида –мтир, -имтил, -иш 
қўшимчалари қўлланиши мумкин: кўкроқ – кўкиш, қорароқ – қорамтир. 
2. Сифат ясовчи қўшимчалар орасида синонимлик ҳодисаси кўплаб учрайди: айбдор – айбли, 
серғайрат – ғайратли, чопқир – чопағон, беғубор – ғуборсиз, бамаъни – маънили.
3. Бу қўшимчалар орасида антонимлик ҳодисаси ҳам учрайди: сувли – сувсиз. 
 
3-§. Олмош туркумига хос услубий хусусиятлар 
1. У, бу, шу олмошлари ўрнида бир сўзи (ѐки бир хил сўзлари) қўлланади: Бир (шундай) 
чаманки, атрофида булбуллар гирѐн. Бир хил (шундай) одамлар тушунмайди.
2. Мен олмоши ўрнида камина сўзи, сиз ўрнида ўзлари сўзи қўлланади: Бу ишда каминанинг 
заррача тажрибаси йўқ. Сиз ваъда берган эдингиз – Ўзлари ваъда берган эдилар. 

---

3. Илмий ишларда, расмий ҳужжатларда, йиғилишларда мен олмошининг ўрнида биз олмоши 
ишлатилади: Бизнинг (менинг) бу илмий ишимизда кўрсатиш олмошларининг хусусиятлари 
ҳақида сўз юритилади.
4. Ҳурматни ифодалаш учун сен олмоши ўрнида сиз олмоши ишлатилади. Сиз бугун 
келасизми? Аксинча ҳурматсизликни ифодалаш учун эса сен олмошига кўплик қўшимчаси 
қўшилади: Сенлар буни тушунмайсанлар. 
5. Кўрсатиш олмошлари таъкидлаш, ажратиш маъноларини ифодалайди: Китоб – бу доно 
маслаҳатчи. 
 
4-§. Феълларга хос услубий хусусиятлар 
 
1. Шахс-сон қўшимчаларининг синонимияси: 
1) феълнинг 2-шахс бирлик қўшимчаси ўрнида 2-шахс кўплик қўшимчаси қўлланади: Амаки, 
эртага келасизми? 
2) феълнинг 1-шахс бирлик қўшимчаси ўрнида 2-шахс бирлик қўшимчаси ишлатилади: 
Табиатнинг ишларига ҳайрон қоласан киши. 
3) 2-шахс кўплик ўрнида 1-шахс кўплик қўшимчаси қўлланади: Болалар, бугун диктант 
ѐзамиз. 
4) 2-шахс кўплик ўрнида 3-шахс бирлик қўшимчаси ишлатилади: У норози оҳангда деди: - 
Шунақа иш билан ҳазиллашиб бўладими?