Neft-gazkimyo sanoati texnologiyasi

7.2. Jarayonni ko’rsatkichlari 
 
Moy uglevodorodlarining propandagi eritmasidan  smolalar 50-85
0
S oralig’ida 
engil ajraladi.  
Haroratni yuqori darajasi propanni kritik harorati bilan (96,8
0
S) chegaralanadi. 
Propanni  harorati  kritik  temeraturaga  yaqinlashgani  sari  uni  eritish  qobiliyati 
pasayadi,  moyni  uglevodorodlari  qisman  smolalar  bilan  cho’kib  qoladi.  Buning 
natijasida  moyni  chiqishi  pasayadi.  Past  haroratda  buni  teskarisi  bo’lib  suyuq 
propanni eritish qobiliyati ortadi va 40
0
S da smolalar propanda eriydi va moyni sifati 
pasayadi.  
Jarayon  kolonnada  olib  boriladi.  Propan  kalonna  tagidan  beriladi,  moylar  esa 
tepa  qismidan,  kolonnani  tepa  qismida  harorat  70-75
0
S  va  pastki  qismida  50-60
0
S 
bo’ladi.  Kalonnani  tepa  va  pastki  qismida  haroratni  har-xil  ushlab  turish  natijasida 
moydan smola va asfaltenlarni to’liq ajratib olinadi. Haroratni bu farqiga deasfaltlash 
gradienti deyiladi. Propanni suyuq holda ushlab turish uchun jarayonni 4-4,5 Mpa da 
olib boriladi.  

---

45 
 
Erituvchini  va boshlang’ich  mahsulotni  nisbatini tajriba  yo’li bilan topiladi  va 
u  xom-ashyodagi  uglevodorodlar  soniga  bog’liq.  Uglevodorodlar  miqdori  qancha 
ko’p bo’lsa propan bilan boshlang’ich mahsulot nisbati ham shuncha ko’p bo’ladi. 
Propan va boshlang’ich modda 4:1 dan 8:1 gacha bo’lgan nisbatda olinadi. 
Propanni  miqdorini  ma’lum  darajagacha  oshirish  deasfaltizat  sifatiga  yaxshi 
ta’sir ko’rsatadi, smolali-asfaltenlarni cho’ktirish tezlashadi.  
Deasfaltdash  jarayonini  bir  bosqichda  olib  borish  mumkin  lekin  olingan 
mahsulotni sifati ikki bosqichli jarayonda ko’ngildagidek bo’ladi. Birinchi bosqichda 
olingan asfalt eritmasidan qimmatbaho uglevodorodlarni ajratib olish uchun ikkinchi 
bosqichda  deasfaltlanadi.  Ikki  bosqichli  sxemada  gudrondan  moyni  olish  10%  ga 
ortadi. I va II bosqich deasfaltizatlari sifat bo’yicha katta farq qiladi.  
II bosqich deasfaltizatidan juda yopishqoq moylar olinadi.