Neft-gazkimyo sanoati texnologiyasi

Dvigatellardagi yoqilg‘i havo aralashniasining yonish jarayonini 
yaxshilovchi qo‘ndimialar 
 
Yoqilg'ining  muhim  xossalaridan  biri  uni  oson  va  oxirigacha  yonish 
qobiliyatidir.  Yoqilg‘ilarning  bu  xossasini  yaxshilash  uchun  bir  necha  turdagi 
qo‘ndirmalar 
ishlab 
chiqilgan, 
lekin 
ko‘p 
qo'llanuvchi 
qo‘ndirmalar 
antidetanatorlardir. 
Antidetanatorlar:  neft  mahsulotlarga  qo‘ndirmalar  qo‘llash  tarixi  aynan 
antidetonatordan  boshlangan:  bu  qo‘ndirmalar  ishlab  chiqarishda  50-yildan  beri 
qo’llanilmoqda  (oktan  sonini  oshirish)  antidetonatorlarni  benzinlarga  ularning 
detanatsiyaga  mustahkamligini  va  (oktan  sonini  oshirish)  oshirish  uchun 
qo'llaniladi. 
Eng  aktiv  antidetonatorlar  metalorganik  birikmalardan  tashkil  topilgan. 
Sanoatda  avtomobil  va  aviatsiya  benzinlar  ishlab  chiqarishda  qo‘rg‘oshinning 
organik birikmasi - tetraetilqo‘ig‘oshin (TEQ) ishlatiladi. 
TEQ  -  rangsiz,  suvdan  og‘ir  bo'lgan  juda  zaharli  toksik  suyuqlikdir.  200°C 
parchalanish bilan qaynaydi.  TEQ  ni qobiliyati oksidlanish  vaziyatini detonatsiyasi 
bilan tushuntiriladi.  
Kelib chiqishiga ko‘ra turlicha bo'lgan benzinlarga TEQ miqdorining bir xilda 
qo‘shilishida  ularning antidetanator  xossalari bir  xil  yaxshilanmaydi. Benzinlarning 
bu xossasi qabul qiluvchanlik deyiladi.