Ma`ruza №9 gaz analizatorlari reja: Gaz analizatorlarning tasnifi



Download 0,64 Mb.
Pdf ko'rish
bet6/15
Sana05.09.2021
Hajmi0,64 Mb.
#165738
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   15
Bog'liq
9-lecture

J

J

l

K

С



=

  



 

 

 



(9.5) 

bu  erda  S  –  tekshirilayotgan  gaz  namunasida  yutadigan  moddaning 

konsentratsiyasi; K

λ

 – to`lqin uzunligi λ bo`lganda moddaning yutish koeffitsienti; 




 namuna qatlamining qalinligi (kyuvetning uzunligi); J

0

 J – namuna olinguncha va 

namuna olingandan keyin nurlanish intensivligi. 

Sanoatda 

foydalaniladigan 

infraqizil 

yutilishli 

optikakustik 

gaz 


analizatorlarida  vaqti-vaqti  bilan  infraqizil  nurlar  o`tkazib  turiladigan  kyuvet 

bo`yicha  yo`naltirib  turiladygan  murakkab  gaz  aralashmasi  tekshirilayotgan  gaz 

namunasi  bo`lib  xizmat  qiladi.  Bunda  nurlarning  bir  qismi  yutiladi,  bir  qismi  esa 

ikkinchi asbob bilan bog`langan sezgir elementga tushadi. 

Nurlar namunadan o`tganidan keyin integral nurlanishlar farqini o`lchaydigan 

sezgir  element  sifatida  tanlovchi  nur  priyomnigidan  foydalaniladi.  Bu  priyomnik 

analiz  qilinayotgan  gaz  aralashmasidagi,  konsentratsiyasi  aniqlanayotgan  kom-

ponent  bilan  to`ldirilgan  kameradan  iborat  bo`lib,  infraqizil  nurlar  o`tishi  uchun 

tuynuk bilan jihozlangan. Agar nur priyomnigiga vaqti-vaqti bilan infraqizil nurlar 

tushib tursa, u holda kamerada turgan gaz vaqti-vaqti bilan isibsovib turadi. 

O`zgarmas  hajmli  kamerada  turgan  gaz  temperaturasining  o`zgarishi 

natijasida uning bosimi ham o`zgaradi, bosimning bu o`zgarishini nur qabul qilgich 

ichida turgan membrana qabul qiladi. Hyp qabul qilgich bitta gaz bilan to`ldirilgani 

uchun nur energiyasini yutish prosessi tanlovchi bo`ladi va u bilan bog`liq bo`lgan 

temperatura hamda bosim o`zgarishlari nur qabul qilgichni to`ldirib turgan gazning 

yutish spektriga mos keluvchi ma`lum to`lqin uzunligidagina sodir bo`ladi. 

Gaz  aralashmasi  o`tkaziladigan  kyuvetda,  aniqlanayotgan  komponentning 

konsentratsiyasiga qarab, nur energiyasi oqimi susayadi, shuning uchun nur qabul 

qilgich  kamerasida  temperatura  va  bosimning  o`zgarish  amplitudasi  bu 

komponentning  gaz  aralashmasidagi  miqdoriga  teskari  proportsional  ravishda 

o`zgaradi. 

O`lchash  sxemalariga  ko`ra  optik-akustik  gaz  analizatorlari  ikki  gruppaga: 

kompensatsion va bevosita o`lchash analizatorlariga bo`linishi mumkin. 

9.5-rasmda  optik-akustik  gaz  analizatori  OA-2209  ni  printsipial  sxemasi 

ko`rsatilgan,  u  gaz  aralashmalarida  uglerod  qo`shoksndini  aniqlash  uchun 

mo`ljallangan.  Gaz  analizatori  uzluksiz  ishlaydigan  avtomatik  asbob  bo`lib, 

priyomnik bloki va ikkilamchi asbob KSU2 dan iborat. 

Gaz 


aralashmasidagi 

analiz 


qilinayotgan 

komponentning 

miqdori 

komiensatsion usul bilan o`lchanadi. Elektr toki qizdiradigan ikkita nixrom spiral 3 

infraqizil nurlanish manbai bo`lib xizmat qiladi. Nurlarning yo`nalgan oqimini hosil 

qilish  uchun har qaysi spiral  qaytargich 2  ning  fokusiga joylashtirilgan. Infraqizil 

nurlar  oqimi  qizigan  spirallardan  ayni  bir  vaqtda  obtyurator  4  yordamida  5  Gc 

chastota  bilan  uziladi  va  ikki  optik  kanalga  yo`naltiriladi,  obtyuratorni  sinxron 

dvigatel 1 aylantiradi. 

Ung  kanalda  infraqizil  nurlarning  uzlukli  oqimi  filtrlash  kamerasi  5  va  ish 

kamerasi  6  lardan  ketma-ket  o`tib,  qaytaruvchi  plastina  7  ning  sirtiga  tushadi  va 

undan nur qabul qilgich 9 ning o`ng tsilindri 8 ga yo`naladi. CHap kanalda infraqizil 

nurlarning uzlukli oqimi filtrlash kamerasi 5 va kompensatsiyalovchi kamera 13 dan 

o`tib,  nur  qabul  qilgich  9  ning  chap  tsilindriga  tushadi.  Faqat  o`lchanmaydigan 

komponent bilan to`ldirilgan filtrlash kameralari 5 gaz analizatorlarining xatoligini 

qo`shimcha ravishda kamaytirishga imkon beradi, bu xatoliklarga gaz aralashmasida 

o`lchanmaydigan  komponentlar  miqdorining  o`zgarishi  sabab  bo`ladi.  Kompen-



satsiyalovchi  kamera  13  chap  kanaldagi  infraqizil  nurlar  oqimining  yo`lida  gaz 

aralashmasi  qatlamining  qalinligini  o`zgartirish,  shuningdek,  bu  oqimning 

yo`nalishini o`zgartirish uchun xizmat qiladi. 

 


Download 0,64 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   15




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish