R yunusov, K. Umarov, B. Karimov

Ishning bajarish tartibi: Talabalar kollejda mavjud tokzor-
larda bo‘lib, zang va novdalarni bog‘lash, xomtok (sho‘ra va 
g‘o‘ra xomtok) o‘tkazishni, novdalarning uchini chilpishni, barg-
larni siy raklashtirish kabi agrotexnik chora-tadbirlarni bevosita 
o‘zlari o‘qituvchi ishtirokida o‘rganadilar.

---

158
10.  SUG‘ORISH VА O‘G‘ITLASH 
(2 soat)
Tokzorlarda sug‘orish tizimi. Sug‘orish muddatlari, soni 
va tokzordagi ko‘chatlarni sug‘orishda suv sarflash me’yori tup-
roq va iqlim sharoitlarini, ko‘chatlarning yoshini, sizot suvlari-
ning joylashgan chuqurligini, ko‘chatning ildiz chuqurligi, man-
balardagi suv balansi va sug‘orish usullarini, nav xususiyatlarini 
hisobga olgan holda belgilash kerak. Suv singdiradigan yengil 
tuproqli yerlar  og‘ir tuproqli yerdagiga qaraganda kam me’yor 
bilan sug‘oriladi. Tokning suvga bo‘lgan talabi uning naviga, 
ko‘chatning yoshiga, hosilning turiga qarab turlichadir. O‘suv 
fazalarida  suv  har  xil  miqdorda  sarflanadi.  Gullaganda  trans-
piratsiya uchun sarflanadigan suvning miqdori 15 foiz, gullashda 
10 foiz, meva tugishda 43 foiz, to‘liq yetilguncha 45 foizga teng 
bo‘ladi, qolgan suv yig‘im-terimda sarflanadi. Tokning o‘sishi va 
hosilga kirishi uchun yerdagi yog‘in-sochindan to‘planadigan suv 
miqdori yetarli bo‘lmaydi. Bunday toklarni sug‘orish, sug‘orish 
orqali tuproq namligini tartibga solish ma’lum davrlarda amalga 
oshiriladi.