P. I. Ivanov m. E. Zufarova umumiy psixologiya


O'RTA ASR  (METAFIZIK,  RASIONALISTIK)  PSIXOLOGIYASI



Download 25,74 Mb.
Pdf ko'rish
bet496/542
Sana03.09.2021
Hajmi25,74 Mb.
#163650
1   ...   492   493   494   495   496   497   498   499   ...   542
Bog'liq
hjacki 342 Umumiy psixologiya (Ivanov P.I.)

O'RTA ASR  (METAFIZIK,  RASIONALISTIK)  PSIXOLOGIYASI

P la to n   b ilan   A risto te l  y a ra tg a n   ruh  haqidagi  t a ’lim o t  o 'r t a   a srlard a 

S h a rq d a   h a m ,  G 'a r b d a   h a m   h u k m ro n   b o 'lib   keldi.  P six o lo g iy ad ag i  bu 

o q im   k e y in c h a lik   (X V III  a srd a )  m e tafizik   yoki  ra tsio n a listik   psixologiya 

d e b   n o m   o la d i.

Bu  p six o lo g iy an in g   m eta fiz ik   d e b   atalalish ig a  sa b a b ,  u n in g   te k sh irish  

p re d m e ti  b o 'lg a n   —  ru h ,  psixik ja ra y o n la r  —  fizik  hissiy  d u n y o   c h e g a ra si- 

d a n   ta sh q a rid a   m av ju d   m o h iy a t,  g 'a y ri jism iy   b ir  n a rsa   d e b   tu s h u n tirila d i; 

sh u n in g   u c h u n   h a m   ra ts io n a lis tik   d eb   a ta la d ik i,  u n in g   te k s h iris h   m e to d i 

ta jrib a d a n   ajra tilg a n   fa q a t  q u ru q   m u lo h a z a d a n   iborat  edi.

O 'r ta   a s r  m u ta fa k k irla rin in g   ru h   va  ruhiy  h ay o t  h a q id a g i  m u lo h a z a - 

lari.  a so san ,  ru h n in g   m o h iy a ti  h a q id a g i,  u n in g   k u ch i,  q o b iliy a tla ri  va  k e ­

lib  chiqishi  haqidagi,  u n in g  ta n a  o 'lg a n d a n   keyingi taq d iri  h a q id a g i,  ru h n in g  

ta n a g a   b o 'lg a n   m u n o sa b a ti  h a q id a g i  m asalalarg a  q a ra tilg a n   e d i.

R u h n in g   m o h iy a ti  h a q id a g i  m asala,  o d a td a ,  P la to n   va  A ris to te lla rd a  

q a n d a y  hal  q ilin g a n  b o 'ls a ,  x u d d i  sh u n d a y  hal  q ilin a r e d i.  R u h  o 'z  tab iatig a 

k o 'r a   b a rc h a   m o d d iy   v a  jis m o n iy   n arsala rg a  q a ra m a -q a rs h i  q o 'y ila r   edi.



R u h   o ‘z  tab ia tig a   k o ‘ra  a lo h id a   q o b iliyatlarga  eg ad ir,  deb  fikr  yuritilard i. 

S h u n in g d e k ,  o ‘rta  a sr  m u tafak k irlari  iro d a  m asalasiga  alo h id a  e ’tib o r b e r- 

d ila r.  M asa lan ,  A vgustin  Ip p o n sk iy   (353—430)  b irin ch i  boMib,  k ishining 

b o sh q a  ruhiy qobiliyatlari  orasida  irodaning  m uhim   aham iyatga ega ekanligi 

h a q id a   fikr  y u ritg an .  Iro d a n in g   u stunligi  h aq id a ,  ayniqsa,  D u n e   S k o tt 

(1 2 6 5 —1308)  ning t a ’lim o ti ju d a  yaqqoldir.  U n in g  aytishicha,  iroda  aq ld an  

h a m   y uqori  tu ra d i  b u tu n   o ‘rta  asr  tarixi  m o b ay n id a,  u n d an   keyingi  v a q t- 

la rd a   h a m ,  faylasuf  va  psixologiyada  iro d a  erkinligi  haqidagi  to rtish u v  

ju d a   k a tta   o ‘rin  egalladi.  Bu  m asala  b o ‘yicha  V  asrd ay o q   ikkita  o q im — 

d e te rm in iz m   va  in d e te rm in iz m   paydo  boMgan.




Download 25,74 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   492   493   494   495   496   497   498   499   ...   542




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish