1-ma‟ruza. Psixologlar uchun informatika faniga kirish. Akt

Fanning vujudga kelish tarixi va hozirgi kundagi oʻrni. EHMlarning yaratilishi va uning jadal 

sur‟atlarda  rivojlanishi  hamda  uning  bilan  bogʻliq  bilimlarning  jamiyat  tomonidan  zaruriyat  sifatida 

qabul qilinishi  bevosita EHM bilan  bogʻliq  fanni  vujudga keltirdi. Bu  fanning nomi  informatika deb 

atalib,  informatika  XX  asrning  60-yillarida  Frantsiyada  elektron  hisoblash  mashinalari  yordamida 

axborotni qayta ishlash bilan shugʻullanuvchi sohani ifodalovchi atama sifatida yuzaga keldi. 

Informatika  atamasi  lotincha  “informatic”  soʻzidan  kelib  chiqqan  boʻlib,  xabar  qilish, 

tushuntirish,  bayon  etish  degan  ma‟noni  anglatadi.  Ingliz  tilida  soʻzlashuvchi  mamlakatlarda  bu 

atamaga «Computer scince”» -(kompyuter texnikasi haqidagi fan) sinonimi mos keladi. 

Informatika  inson  faoliyatining  mustaqil  sohasi  sifatida  ajralib  chiqishi  birinchi  navbatda 

kompyuter  texnikasining  rivojlanishiga  bogʻliq.  Bunda  asosiy  xizmat  mikroprossesor  texnikasiga 

toʻgʻri keladi, uning paydo boʻlishi 70-yillar oʻrtalarida ikkinchi elektron inqilobini boshlab berdi. Shu 

davrdan  boshlab  hisoblash  mashinalarining  element  negizini  integral  chizma  va  mikroprossesorlar 

tashkil  etdi.  Informatika  atamasi  nafaqat  kompyuter texnikasi  yutuqlarini  aks  ettirish  va  foydalanish, 

balki axborotni uzatish va qayta ishlash jarayonlari bilan ham bogʻlanadi. 

Hоzirgi  kungа  kеlib,  «Informatsion  tехnоlоgiyalаr»  infоrmаtikа  fаnining  аjrаlmаs  bir  qismi 

boʻlib, u insоn fаоliyatining turli sоhаlаridа oʻchrаydigаn informatsiyalаrni, texnik-dasturiy vоsitаlаri 

vа usullаri yordаmidа qаytа ishlаsh kаbi vаzifаlаrni bаjаrishgа  moʻljаllаngаn. Bu fаn Gʻаrbiy Еvrоpа 

dаvlаtlаri vа Аmеrikаdа «Sоmruter Science», MDH vа Shаrqiy Еvrоpа dаvlаtlаridа esа «Infоrmаtikа» 

nоmi  bilаn  yuritilаdi.  Bu  oʻrindа  elеktrоn  hisоblаsh  mаshinаlаri  judа  kаttа  hаjmdаgi  informatsiyani 

qаytа ishlаshgа imkоn bеrаdigаn sаmаrаli qurоldir. 

Kompyuterlarni  xotirasining  hajmi,  bir  sekundda  bajaradigan  amallar  tezligi,  ma‟lumotlarning 

razryad turida (yacheykalarda) tasvirlanishiga qarab, besh guruhga boʻlish mumkin: 

- super kompyuterlar (Super Computer); 

- katta kompyuterlar (Manframe Computer); 

- mini kompyuterlar (Mini computer); 

- shaxsiy kompyuterlar (PC-Personal Computer); 

- bloknot(notebook) kompyuterlar.