Muqaddima

PROLAKTIN 
      

---

 
 
98 
 
     Prolaktin  ham  oqsil  gormon,  u  198  aminokislota  qoldiqlaridan  iborat.  Erkaklar  va 
ayollar  qonida  gormon  miqdori  2-15  mkg/l  atrofida  bo`lib,  homilador  ayollarda  300 
mkg/l  ga  yetadi.  Prolaktin  odamda  sut  bezlari  o‘sishini  va  sut  ishlab  chiqarilishini 
kuchaytiradi.  Uning  ta‘sirida  sut  oqsillari  va  boshqa  tarkibiy  qismlarining  sintezlanishi 
tezlashadi.  Kalamushlarda  u  lyuteotrop  (sariq  tana  faolligini  saqlash)  ta‘sir  ham 
ko‘rsatadi. Balog‘atga yetmagan , yosh urg‘ocha hayvonlarga prolaktin yuborilsa, ularda 
onalik instinkti paydo bo`ladi. 
     Prolaktin  sekretsiyasini  gipotalarnik  markazlar  reflektor  yoi  bilan  kuchaytiradi. 
Refleks  bola  sut  emgan  vaqtda  sut  bezi  so‘rg‘ichlaridagi  retseptorlar  qo‘zg‘alishi 
natijasida ro‘yobga chiqadi. Sut sog‘ish ham qonda gormon miqdorini oshiradi. Prolaktin 
suv-tuz  va  yog‘  almashinuviga  ham  ta‘sir  qiladi,  terining  yangilanishi  va  undagi  yog‘ 
bezlari faoliyatini tezlashtiradi. Gormonning qonga o‘tishi reflektor yoi bilan jadallashsa, 
gipotalamusning ingibitorlovchi omili (dofamin bo`lsa kerak) bu jarayonni sustlashtiradi. 
     Melanotsitlarni  stimullovchi  gormon.  MSG  ham  gipofizning  effektor  gormonlariga 
kiradi.  U  ikki  shaklda    alfa-MSG  va      beta-MSG  uchraydi.Birinchisi  13  aminokislota, 
ikkinchisi  22  aminokislota  qoldig‘idan  iborat  polipeptid.  Kimyoviy  va  funksional 
xossalariga  ko‘ra,  MSG  AKTG  ga  yaqin.  AKTG  parchalanishi  natijasida  MSG  hosil 
bo`lsa kerak degan taxmin bor. MSG pigment effektini vujudga keltiradi: uning ta‘sirida 
odam  terisi  va  hayvonlar  terisi  hamda  juni  qorayadi.  Jun  rangining  fasliy  o‘zgarishi 
hayvonlar  ucchun  himoya  ahamiyatiga  ega.  MSG  ta‘sirida  melanotsitlarda  melanin 
miqdori oshadi, uning zarrachalari hujayra protoplazmasida keng tarqaladi. 
     MSG teridagi yog‘ bezlarini stimullaydi. U homilada bachadon o‘sishini tezlashtiradi. 
MSG  ajralishi  reflektor  yoi  bilan  boshqariladi.  Bu  ko‘z  to‘r  pardasiga  yorug‘lik 
tushishiga bog‘liq. Bundan tashqari, gipotalamusning ingibitor  va  rilizing omillari ham 
MSG ajralishini boshqarishda ishtirok etadi.