Muqaddima

KEYINGI MIYA, O’RTA MIYA (MIYA STVOLI)NING TONIK 
REFLEKSLARI VA HARAKATLARNI BOSHQARISHDAGI 
ISHTIROKI 
 
     Fazoda  gavda  vaziyatini  saqlash  (yotish,  o‘tirish,  turish)  va  harakat  qilish  bir 
qaraganda,  sodda  jarayonga  o‘xshaydi.  Aslini  olganda,  uni  amalga  oshirish  anchagina 
murakkab,  qonuniy  ravishda  ketma-ket  sodir  bo`ladigan  reflekslarga  bog‘liq.  Bu 
reflekslar  natijasida  tananing  fazodagi  vaziyatiga  qarab  muskullar  tonusi  qayta 
taqsimlanadi.  O‘z  vaqtida  xilma-xil  tonik  reflekslarni  sinchiklab  tekshirgan  R.Magnus 
ularni  ikki  guruhga  bo`lgan.  Birinchi  guruhga  gavdaning  fazodagi  muayyan  vaziyatini 
ta‘minlovchi  statik  reflekslar  kiradi.  Gavdaning  surilishi  natijasida  yuzaga  chiqadigan 
statokinetik reflekslar ikkinchi guruhni tashkil qiladi. 
     Statik  reflekslar  o‘z  navbatida pozotonik va  rostlanish  reflekslariga  bo`linadi.  Ularni 
vestibulyar  apparatdan  va  bo‘yin  muskullari  proprioretseptorlaridan  miya  stvoliga 
(keyingi  va  o‘rta  miyaga)  keluvchi  impulslar  paydo  qiladi.  Bu  reflekslarni 
detserebratsiyalangan  hayvonlarda  kuzatish  qulay.  Ularni  yuzaga  chiqarish  uchun 
hayvon  boshining  fazodagi  holatini  passiv  o‘zgartiramiz.  Pozotonik  reflekslar  tana  va 
oyoq  muskullarining  tonusi  o‘zgarishi  (qayta  taqsimlanishi)  sifatida  namoyon  bo`ladi. 
Tonusning  qayta  taqsimlanishi  boshning  fazodagi  holati  o‘zgarganda  qo‘zg‘algan 
proprioretseptorlardan  markazlarga  kelib  ta‘sir  qilgan  impulslariga  bog‘liq.  Bu 
ta‘sirotlarning  birini  ikkinchisidan  ajratish  uchun  tajriba  labirintlari  olib  tashlangan 
hayvonlarda  o‘tkaziladi.  Operatsiya  qilingan  hayvonlarda  vestibulyar  apparatdan 
keluvchi  impulslar  yo‘qoladi,  bo‘yin  muskullaridan  keluvchi  impulslar  esa  saqlanib 
qoladi.  Bo‘yin  muskullari  proprioretseptorlarini  ―o‘chirish‖  uchun  hayvonga  bo‘yinni 
harakatlantirishga imkoniyat bermaydigan gips yoqa kiydirib qo‘yiladi.