A salimov, G. Axmedjonova

UO‘K: 677.03.024
KBK 37.230.1я721
O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi ilmiy-metodik  
Kengashi tomonidan nashrga tavsiya etilgan
ISBN 978-9943-5081-2-5 
© A. Salimov va boshq., 2017
© «NISO POLIGRAF», 2017

---

3
KIRISH
Respublikamiz  iqtisodiyotida  raqobatbardoshlikni  ta’minla mas-
dan turib, ya’ni ishlab chiqarish soha va tarmoqlarini moderni zatsiya 
va diversifikatsiya qilmasdan, texnologik va texnik nuq tayi nazardan 
yangilamasdan  turib,  biz  ishlab  chiqaradigan  mah su lotlarni  jahon 
bozori, ertaga esa ichki bozorimiz ham qabul qilmaydi.
Shu  sababli  biz  bundan  buyon  ham  qishloq  xo‘jaligi  sohasidagi 
islohotlarni chuqurlashtirishga, yer va suv resurslaridan samarali foy-
dalanishga,  ilg‘or  texnologiyalarni  joriy  etishga  asosiy  e’tiborni  qa-
ratamiz. Shu bilan birga, xomashyoni, eng avvalo, pax ta xomashyo-
sini chuqur qayta ishlash bo‘yicha aniq rejalar belgilan moqda.
2017–2021-yillarda  O‘zbekiston  Respublikasini  rivojlantirish-
ning  5  ta  ustuvor  yo‘nalishlari  bo‘yicha  Harakatlar  strategiyasida 
mak roiqtisodiy  barqarorlikni  mustahkamlash,  iqtisodiyotning  yetak-
chi  tarmoqlarini  modernizatsiya  va  diversifikatsiya  qilish,  tarki-
biy  islohotlarni  chuqurlashtirish  orqali  uning  raqobatbardosh ligini 
oshirishga alohida ahamiyat berilgan. Ana shu ustuvor yo‘na lishlar-
ni  amalga  oshirishda  hozirgi  kunda  va  istiqbolda  yur timiz  aholisi 
va  sanoat  korxonalarini  sifatli  mahsulotlar  bilan  ta’minlash,  mam-
lakatimiz eksport salohiyatini oshirish eng muhim vazifalardan biri 
hisoblanadi. 
Mamlakatimizda  1991-yilda  paxta  tolasini  qayta  ishlash  haj-
mi  7  foizdan  oshmagan  bo‘lsa,  2016-yilda  bu  ko‘rsatkich  42  foiz-
dan o‘sdi. Bugungi kunda tarmoq korxonalari mahalliy to‘qi ma chilik 
mahsulotlarini jahondagi 50 dan ziyod mamlakatga eks port qilmoqda. 
O‘zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  2016-yil  21-dekabrdagi 
«2017–2019-yillarda to‘qimachilik va tikuv tri kotaj sanoatini yanada 

---

4
rivojlantirish  chora-tadbirlari  dasturi  to‘g‘risi da»gi  Qarori  sohada 
yangi  imkoniyatlar  eshigini  ochdi.  Mazkur  dastur  2020-yilga  qadar 
yurtimizda  yetishtirilgan  paxta  tolasini  to‘liq  qayta  ishlash,  sanoat 
mahsulotlari ishlab chiqarish va eksport salohiyatini 2,7 barobardan 
ko‘proqqa oshirish hamda ichki va tashqi bozorga yetkazib berishni 
nazarda tutadi. 
Oldimizga qo‘yilgan ushbu maqsadlarni amalga oshirishda to‘ qi-
machilik sanoatining bugungi kundagi vazifalari katta mas’uliyat va 
sifatli  ish  tartibini  talab  etadi.  Bugungi  kunda  tabiiy  xomashyodan 
tayyorlangan  mahsulotga  talab  kundan-kun ga  oshib  bor moqda. 
Asosiy  boyligimiz  bo‘lgan  mahalliy  to‘qimachilik  tolalarini  qayta 
ishlash  hajmini  oshirish,  ularga  kimyo viy  tolalar  ara lashtirib,  yan-
gi assortimentdagi gazlamalar yara tish yo‘llarini izlab topish mu him 
hisoblanadi.  Hukumatimiz  tomonidan  to‘qimachilik  sanoati  muta-
xassislari va olimlari oldiga dolzarb masalalar qo‘yildi. Mavjud im-
ko niyatlardan foydalanib, sifatli to‘qima ishlab chiqarish hajmini ken-
gaytirish, jahon bozo rida O‘zbekiston yorlig‘i ostida raqobatbardosh 
mahsulotlar  bilan  savdo  qilishga  erishish  bugungi  kunda  yechimini 
kutayotgan asosiy muammolardandir.
Zamon  talabiga  javob  bеra  oladigan  mahsulotlar  ishlab  chi qa-
rishda  to‘qimachilik  korxonalarida  ham  yangi  texnika  va  texno-
logiyalar joriy qilinishining ahamiyati kattadir.
Bu  maqsadga  erishishning  asosiy  yo‘nalishlaridan  biri  –  jahon 
standartiga  javob  bеra  oladigan  raqobatbardosh  xilma-xil  to‘qimalar 
ishlab  chiqarishda  mamlakatimizda  tayyorlanayotgan  xomashyoni 
tо‘quvchilikka  tayyorlash,  undan  zamonaviy  to‘qimalar  olishda  ilm-
fan  yutuqlarini  hisobga  olgan  holda  sifatli,  tayyor  mahsulot  ishlab 
chiqarish dolzarb vazifa hisoblanadi.

---

5