O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi namangan davlat universiteti ijtimoiy-iqtisodiy fakul‘teti



Download 1,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet165/293
Sana24.08.2021
Hajmi1,63 Mb.
#155158
1   ...   161   162   163   164   165   166   167   168   ...   293
Bog'liq
sotsiologiya fanidan izohli lugat

Me‘yorlar  (norms)  —  muayyan  ijtimoiy  birlik  doirasida  qabul 
qilingan  xulq-atvor  qoidalari.  Me‘yorlar  xulq-atvorning  muayyan  ti-pini 
tavsiya  kiladi  yoki  man  etadi.  Barcha  ijtimoiy  guruxdar  noras-miy 
qo‗llamasliqsan  to  jismoniy  jazo  va  o‗limgacha  bo‗lgan  turli  sanksiyalar 
yordamida mustahkamlanib turiladigan o‗z me‘yorlariga ega bo‗ladilar. 
Mid  (Mead)  Jorj  Gerbert  (1893–1931)  –  amerikalik  faylasuf, 
sotsiolog  va  ruhshunos.  Jeyms  va  Dyui  pragmatizmi  hamda  naturalizmning 


 
118 
ko‗zga  ko‗rinarli  vakili.  M.  ongni  individning  tashqi  muhitga  moslashish 
quroli,  deb  izohlagan.  Odamlarning  guruhlardagi  o‗zaro  harakati  sun‘iy 
ob‘ektlar dunyosi – ramzlarning vujudga kelishiga olib keladi. Ijtimoiylashuv 
jarayonida individlar ramzlarning ahamiyatini egallaydilar va ular yordamida 
o‗z  harakatlarini  ongli  ravishda  yo‗naltirishga  o‗rganadilar.  Shu  tariqa  ular 
o‗z harakatlarini yanada kengroq ―ijtimoiy-harakatga‖ olib kelib qo‗shadilar. 
Shaxsning rivojlanishi  – bu o‗z xulqi, xatti-harakatini hamkori harakatlariga 
moslashtirish, guruh hayotida unga ajratilgan ―rolni‖ qabul qilishidir. Jamiyat 
esa, individda o‗zi to‗g‗risida ma‘lum bir tasavvur shakllantira borib va uning 
xatti-harakatlarini zarur tomonga yo‗naltira borib, go‗yoki unga ichdan kirib 
boradi.  Individda  rivojlangan  ―Men‖  vujudga  kelishi  b-n  tashqi  ijtimoiy 
nazorat  ichki  tomonga  yo‗naladi,  o‗z-o‗zini  harakati  tuzilmasida  o‗z  rolini 
bajara  oladigan  mas‘ul  shaxsga  aylanadi.  M.ning  ijtimoiy  konsepsiyasi 
ijtimoiy psixologiya, sotsiologiyaning (shaxs, ijtimoiylashuv, ijtimoiy nazorat 
muammolari)  keyingi  rivojiga  kuchli  ta‘sir  ko‗rsatdi.  Bu  konsepsiya  ramziy 
interaksionizm  (G.Blumer,  T.Kun,  I.Gofman,  A.Stross,  T.Shabutani  va  b.) 
nomi  b-n  tanilgan  yo‗nalishga  asos  bo‗ladi.  Ijtimoiy  fenomenologiya 
vakillari, xususan, Shyus g‗oyalarini yanada rivojlantirgan edi, shu sababdan, 
bir qator tadqiqotchilar M.ning ijtimoiy hayot to‗g‗risidagi tasavvurlarini bir 
tomondan ijtimoiy fenomenologiyaga yaqin deb hisoblaydilar. 

Download 1,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   161   162   163   164   165   166   167   168   ...   293




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish