O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi namangan davlat universiteti ijtimoiy-iqtisodiy fakul‘teti

Mehnat  taqsimoti  –  meqnat  faoliyatining  ixtisoslashuvi.  Shu  tufayli 
mehnat  faoliyati  turli-tuman  va  o‗zaro  bog‗liq.  Bozor  ihtiqodi  sharoitida 
makroiqtisodiyotga  taalluqli  bo‗lgan  ijtimoiy,  shaxsiy  sektorlardagi 
korxonalarda ishlab chiqarish samaradorligini oshirishga erishni taqozo etadi. 
Bu  asosan,  mavjud  ishchi  kuchidan  oqilona  foydalanish  evaziga  erishiladi. 

---

 
114 
Bu, o‗z navbatida, ko‗pincha qar xil bajarilishi zarur bo‗lgan ishlarning ayrim 
ijrochilar  o‗rtasida  to‗g‗ri  taqsimlanishiga,  ya‘ni  ularning  malakasiga, 
tajribasiga  va  zukkoligiga  yarasha  ish  b-n  teng  ta‘min  etilishiga  bog‗lih.
 
Bu 
masalani  maqsadli  hal  qilish  uchun,  birinchi  navbatda  mehnatni  ishlab 
chiqarishda  puxta  o‗ylab,  oqilona  taqsimlashi  lozim  bo‗ladi.  Bu  tashkiliy 
masala  M.  t.  deb  ataladi.  M.t.ning  ustun  jihatlaridan  biri  shundaki,  bunda 
ishchi  ishning  ma‘lum  bir  turida  chuqur  ixtisos  topadi,  shu  ish  bajarilish 
texnikasini va tartibni puxta egallab oladi, zarur ko‗nikmalarni kasb etadi, ish 
usuli  va  uslublarini  yanada  takomillashtiradi.  Bunda  maxsus  asbob  va 
uskunalar  ishlatiladi.  Bundan  tashhari,  M.t.da  xodimlarni  ish  jarayoniga 
tayyorlash ham osonroq bo‗ladi. Ishlab chiqarishda M.t.tining 3 turi mavjud: 
umumiy  M.  t.,  xususiy  M.t.,  hisman  (ayrim)  M.t.  Korxonalarda  M.t.tining 
shakllari: 1) kasbiy M.t.; 2) operatsion M.t; 3) mahsulot ishlab chiqarishning 
turli  bosqichlarida  band  bo‗lgan  ishchilar  o‗rtasidagi  bosqichli  M.t.;  4) 
funksional M.t.