Yangiasr avlopi

Martin Iden

579

oblanadi.  Siz bolsangiz mening jo‘shqin 

ni  poymol  qilib,  meni  ham  o‘z  odamlaringizdan 

biriga  aylantirmoqchi,  o‘z  sinfiy  g'oyalaringizni, 

sinfiy  axloqingizni,  sinfiy  bid’atlaringizni  talqin 

qilmoqchi boldingiz.

Martin ma’yus bosh chayqab qo“ydi.

-  Siz hozir ham meni tushunmayapsiz, gapla- 

rimga siz men bergan ma’nodan tamomila bosh- 

qacha  ma’no  beiyapsiz.  Mening  gaplarim  ham­

masi siz uchun xayoliy gaplardir. Men uchun esa 

haqiqat.  Juda  nari  borsa,  tubanlikdan  chiqqan 

bu  qo'pol 

3rigit  sizning  sinfingizni  tanqid  qilgani 

va uni  razil  deb  atagani  sizga  bir  ovunchoqdek 

tuyuladi, sizni ajablantiradi.

Ruf  horg‘in  boshini  uning  yelkasiga  qotydi, 

qo“ydi-yu, yana asabdan dag‘-dag‘ titray boshla­

di.  Martin Ruf gapirmasmikin deb bir daqiqacha 

sukut saqlab turdi, so‘ng gapini davom ettirdi:

-   Endi  bolsa,  siz  muhabbatimizni  qayta 

tiklamoqchi  bolyapsiz!  Er-xotin  bolishimizni 

istayapsiz.  Siz  meni xohlayapsiz!  Lekin  gapimni 

to‘g‘ri tushuning,  axir kitoblarim nashr qilinma- 

gan va hech kimning maqtoviga sazovor bolma- 

gan  bolishim  ham  mumkin  edi,  shunga  qara- 

may, men qanday bolsam shundayligimcha qol­

gan  bolardim!  Lekin  siz  o‘shanda  hech  qachon 

mening  oldimga  kelmagan  bolardingiz!  Yolglz 

shu kitoblar tufayli...  la’nati kitoblar...

-  Soltinmang, -  deb uning gapini boldi qiz.

Martin zaharxanda qilib dedi:

-  Ha,  balli!  Butun baxtingiz qimorga tikilgan- 

dan  keyin  qo‘pol  so‘z  eshitishdan  qo‘rqasiz.  Siz 

hali ham hayotdan qo'rqasiz.

qalbim-

---

580

Jek  London

Ruf  bu  so'zlami  eshitib  seskanib  ketdi,  bu 

so'zlar bilan Rufning bu yerga kelishga undagan 

jur’ati  bir  pulga  arzimaydi  deyayotganday  edi, 

qizning nazarida  Martin  uni  nohaq  ayblayotgan 

edi,  shuning uchun undan ranjidi.

Ular  bir  muddat  sukut  saqlab  o^irdilar;  qiz, 

nima  qilsam  ekan,  deb  о у  lab  azob  chekib  o‘tir- 

gan bolsa,  yigit o‘zining barbod bolgan muhab- 

bati  haqida  o*ylab  o'tirdi.  U  Rufni  hech  qachon 

chinakamiga  sevmaganini  aniq  tushundi.  U 

o‘z  tasawurida  bunyod  etgan  samoviy  xilqatni, 

she’riyatning ilhom bulogl, nurafshon porloq siy- 

mo bolmish Ruf ismli malakni sevar edi.  Ammo 

buijuaziya  ruhi  bilan  sug‘orilgan  va  burjuaziya 

saviyasi bilan cheklangan haqiqiy Rufni hech qa­

chon sevgan emas edi.

Qiz birdan gapira boshladi:

-  

Aytgan  gaplaringizning  ко‘pi  haq  ekanligi- 

ni  e’tirof  etaman.  Men  chindan  ham  hayotdan 

qo'rqar edim.  Men  sizni unchalik kuchli  sevma- 

gandim.  Ammo  endi  chin  muhabbat  bilan  se- 

vishni o'rganib oldim.  Men sizni qanday bolsan­

giz,  shundayligingizcha  sevaman,  ilgari  qanday 

bolgan  bolsangiz,  o‘sha  holingizcha  sevaman, 

sizni  hozirgi  holga  keltirgan  sabab  tufayli  se­

vaman.  Men  sizni  o‘zimning  sinfim  kishilaridan 

ajratib  turuvchi  jami  fazilatlaringiz  uchun  se­

vaman.  Sizning  fikrlaringizga  ba’zida  tushun- 

masam  ham  mayli.  Ulami  tushunib  olaman. 

Fikrlaringizga  tushunish  uchun  qolimdan  kel- 

gancha  harakat  qilaman!  Papiros  chekishingiz 

ham,  solrishingiz  ham  bularning  hammasi  vu- 

judingizning  bir  juz’idir  va  men  sizni  shuning

---