Buxoro davlat universiteti «Psixologiya» kafedrasi

ESHITIB TINGLASH MALAKALARI 

Samarali eshitib tinglash qoidalari: 

 

1.  SHaroit  yarating.    So’zlayotgan  odamga  erkin  gapirishi  mumkinligini  his 

qilishiga  yordam.  bering,  so’zlovchi  uchun  qulay  sharoit  yaratib  bering.  Telefonni 

o’chirib qo’ying, hech kim halaqit bermaydigan joy toping. 

2. 

Faol  holatga  kiring.    Vujudingiz  faol  holatda  bo’lganda  aqlni 

jamlashga  yordam  beradi,  aksincha  bo’shashgan  holatda  miya  ham  eng  kam 

imkoniyat bilan ishlaydi. 

3. 

Nigohingizni  so’zlayotgan  odamga  yo’naltiring.  SHunday  holat 

tinglash  va  diqqatni  jamlashga  yordam  beradi.  Agar  siz  atrofga  yoki  polga 

tikilsangiz sizning  diqqatingiz ham  ko’zingiz ortidan  ergashadi.  Suhbatdoshingizga 

muloyim va qo’llab-qo’ltiqlovchi nigoh bilan qarang, agar qattiq tikilsangiz buni u 

dushmanlik sifatida qabul qiladi. 

4. 

Tinglab  eshitmoqchi  ekanligingizni  ko’rsating.  Siz  haqiqatan  ham 

qiziqayotganligingizni  ko’rsating.  Gavdangizning  holati  va  harakatlaringiz 

suhbatdoshingizni tinglayotganligingizni ko’rsatsin. Yodingizda tuting, odamlar har 

doim e’tiborli va samimiy odam bilan mulokot qilishga intilishadi. 

5. 

So’zlayotgan  odamga  nisbatan  mustahkam  diqqatingizni  saqlang. 

Qog’ozlarni titmang, hech narsa chizmang, ruchka yoki barmoqlaringiz bilan stolni 

taqillatmang.  Stolga  ko’z  yugurtirish,  qog’ozlarga  tikilish  kabi  chalg’ituvchi 

harakatlar diqqatingizning so’zlovchi bilan begona predmetlar o’rtasida bo’linishiga 

sabab bo’ladi. 

6. 

Eshitib tinglash zarur. Suhbatdoshingizning fikriga 

diqqatingizni

  jamlang,    Fikrlaringizning  "adashib"ketishiga  yo’l  qo’ymang.  So’zlovchini 

tushunish 

uchun eshitishga harakat qiling.   

7. 

Eshitish jarayonini mantiqiy rejalashtiring.   

Eshitayotganlaringizni  hammasini  eslab  qolish  qiyin,  lekin  eng  muhimlarini 

eslab qolish shart. 

B.Suhbatdoshingizning hissiyotini tushunishga harakat qiling. 

Faqat  so’zlarning  mazmunini  emas,  suhbatdoshingizning  hissiyotini  ham 

tushunishga  harakat^qiling.  Yodingizda  tuting, odamlar  o’z  fikr  va  his-tuyg’ularini 

ijtimoiy normalarga mos holda "kodlashtirib" uzatishadi. 

9. 

Kuzatuvchan bo’ling. 

So’zlovchining  nutqsiz  signallarini  kuzating,  chunki  emotsional,  hissiy 

mulokot mulokotning katta qismini tashkil qiladi. 

10. 

Mulokot uchun mas’uliyatdan qochmang. 

Mulokot  ikki  taraflama  jarayon,  uni  ikki  kishi  amalga  oshiradi  va  navbati 

bilan  tinglovchi  rolini  bajarishadi.  Suhbatdoshingizga  o’zingizning  haqiqatan  ham 

---