Buxoro davlat universiteti «Psixologiya» kafedrasi

NIMALAR O’Z MANFAATLARINI HIMOYa QILA OLISHDEB 

HISOBLANMAYDI? 

Haqiqiy  o’z  manfaatlarini  himoya  qila  olish  halollik  va  atrofdagilarning 

huquqlarini hurmat qilish demakdir. Xo’ja ko’rsinga o’z manfaatlarini himoya qilish 

esa  atrofdagilarni  o’z  xohishi  bo’yicha  boshqarish  uchun  ham  razillik,  ham 

atrofdagilarni hurmat qilmaslikdan iborat bo’ladi. 

O’z huquqlarini himoya qilishdan qo’rqadigan odam, xohlagan narsasiga ega 

bo’lish  uchun  turli  ayyorliklar  qiladi.  Masalan,  xotin  yangi  xolodilьnik  sotib 

olishlarini xohlaydi, lekin bu haqda eriga aytishga jur’at qilolmaydi. U eri bu haddan 

tashqari  qimmat,  -  deb  hisoblaydi  deb  qo’rqadi.  U  tinmasdan,  oxir  oqibat  eri  o’zi 

"Balki,  yangi  xolodilьnik  sotib  olishimiz  kerakmikan"-  demaguncha  eski 

xolodilьnikdan  noliyveradi.  Agar  bunday  xotinni  o’rnida  o’zini  hurmat  qiladigan 

odam  bo’lganida,  to’gridan  to’g’ri  eriga  "Dadasi,  qimmat  bo’lsa  ham  yangi 

xolodilьnik sotib olsak, shunga nima deysiz"- deb aytgan bo’lardi. 

Ba’zan bunday shamalar hazil mutoyiba shaklida ham bo’ladi. Lekin, yomon 

yeri shundaki, bunday odam beto’xtov, qanday qilib atrofdagilarni laqillatsam ekan, 

degan o’y bilan yuradi. 

Odamlarni  o’z  xohish  irodasiga  qarshi  boshqarish,  manipulyatsiyaning 

ko’plab  usullari  mavjud.  Biz  ulardan  ayrimlarini  quyida  tasvirlaymiz. 

Siz  esa  ularni  o’qib  o’ylab  ko’ring,  balki  hayotda,  qachondir,  kimdir  Sizga  shu 

usul 

bilan 

ta’sir 

qilishga 

urinib 

ko’rgandir. 

A) agressivlik yoki qo’rqitish 

- 

Manipulyatsiyaning  eng  keng  tarqalgan  variantlaridan  biri  agressivlikdir. 

Agressivlik  to’laqonli  emaslik,  salbiy  "Men-  kontseptsiya",  -ojizlik  belgisidir,  u 

o’ziga ishonchsyzlikdan iboratdir. O’z manfaatlarini himoya qila olish va agressivlik 

butunlay  turli  tuman  tushunchalar  bo’lib,  kimki  o’ziga  ishonchni  o’rgangan  bo’lsa 

uning uchun agressiv bo’lish xavfi yo’qoladi. 

O’zini hurmat qiladigan odam faqat biron narsaga qat’iy chek qo’yish uchun 

agressivlik  ko’rsatishi  mumkin.  Masalan  boshliq,  haqli  ravishda  xodim  ishda  o’z 

imkoniyatlarini  to’liq  ishga  solmayapti,  deb  hisoblab,  unga  zahrini  sochishi 

mumkin.  Biroq  aynan  shu  usulni  qo’llash  shart  emas.  O’z  ehtiyojlarini  ochiq  va 

halol 

talab 

qilish 

atrofdagilarning 

hurmatini 

qozonib, 

kutilgan 

natijaga  olib  keladi.  Do’st  orttirgan  yaxshimi  yoki  dushman,  buni  tanlash  har 

kimning ixtiyorida.   

---