Boshkaruv psixologiyasining boshka fanlar bilan alokasi kanday xolatlarda kuzga
5
Mavzu №2: Boshkaruv madaniyati va uning tashkilotchilik va
boshkarish kobiliyatlarini rivojlantirishdagi urni.
Reja: 1. Boshqaruv madaniyati haqida.
2. Boshqaruvning pedagogik-psixologik muammolari.
3. Boshqaruv etikasi va rahbar fazilatlari.
4. Boshkaruv madaniyati va uning tashkilotchilik xamda boshkarish kobiliyatlarini
rivojlantirishdagi urni.
5. Ijtimoiy madaniyat tabiati. Ijtimoiy madaniyatning tashkilot faoliyatiga ta’siri.
Raxbarlik raxbardan boshkarish madaniyatining konuniyatlariga buysunishini
talab etadi. Boshkarish madaniyati uz ichiga axlok, odob koidalarini olish kerak.
Boshkarish madaniyatini takomillashtirish uning barcha elementlariga e’tiborni
kuchaytirish demakdir. Raxbarning madaniyat darajasi- bu uta murakkab
kursatkich xisoblanadi. Xech kim raxbar bulib tugilmasligi barcha uchun tushunarli
xakikat. Raxbarning madaniyatli bulishi kuyidagilarga boglik:
-Oilaviy kelib chikishi, ota-onasi, yakin karindosh- uruglariga.
-Yoshlikdan usib ulgaygan muxiti ya’ni yakin kishilardan, dust-urtoklari.
-Ilmga, san’atga, adabiyotga kizikishi.
-Ilm darajasiga
-Tabiatga, jonivorlarga munosabati.
-Oilasiga, farzandlariga bulgan munosabatiga.
Madaniyat boshkaruv uslubining eng muxim majmuasidir. Demak,
boshkarishni madaniyat, odob, axlok normalariga buysungan xolda olib bormok
kerak. Boshkaruv xizmati etikasi xakida raxbar uz ishida axlok-odob koidalarining
muloyimlik va uzaro yordam xamjixatlik, kattalarga xurmat, kichiklarga izzat va
xar bir jamoa a’zosiga nisbatan insoniylik, shaxs sifatida munosabat va shu kabi
me’yorlarga tayanadi va shu asosda ish olib borishi zarur buladi. SHu bilan birga
raxbarning ijtimoiy axvoli uning uziga xos axlokini xam belgilaydi. Bu sifat
raxbarning uta tugriligini ifodalaydi va uni yukori tashkilot va idoralarga notugri
axborotlar berishdan ,konun-koidalarni buzishdan uzini tiyadi. Yigilishlar
utkazilayotgan vaktda ularning katnashchilariga nisbatan muloyim bulish kerak,
chunki odamlar bunday ygilishlarga makbul boshkaruv karorlarini yaratish uchun
keladilar, bunday karorlar esa birinchi navbatda, raxbar uchun uta muxim
xisoblanadi.
Boshkalarni sabr-tokat bilan eshitishga odatlanishimiz,
suzlovchilarning suzini oxirigacha eshitishga xarkat kilishimiz, xodimlarning
faolligini takrorlashimiz kerak. Kupchilik oldida oddiy raxmat aytish yoki
minnatdorchilik bildirish ba’zan moddiy takdirlashdan xam afzal bulish
mumkinligini unutmasligimiz kerak. Agar biror xodimni ishdagi nuksonlari uchun
jazolamokchi bulsangiz, albatta adolat chegarasidan chikmaslik va kupol muomala
kilmaslik kerak. Suz shaklini va jazo turini tanlashda jazolanuvchi xodimlarning
yoshini jinsini va xarakatlarini inobatga olish kerak. Tankid-odamlarga katta va
zarur ta’sir kursatuvchi vositadir. SHuning uchun uni kerakli vaziyatda nixoyatda
extiyotlik bilan ishlatmok kerak