O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti

Elektron  tijorat  tizimlarining  samaradorligini  baholash 
usullari 
Samaradorlikni  baholash  muammosi  etarlicha  keng  va 
texnik,  iqtisodiy,  tashkiliy  va  boshqa  jihatlarni  o‘z  ichiga  olishi 
mumkin. Shuning uchun, elektron tijorat tizimlaridan foydalanish-
ning  turli  jihatlarini  baholash  uchun  tegishli  ishlash  mezonlarini 
aniqlash  kerak,  shunda  ularning  har  biri  uchun  unga  muvofiq 
amalga oshirilayotgan dasturni tuzatish, ishlab chiqish va takomil-

---

133 
lashtirish  bo‘yicha  qo‘shimcha  choralar  ko‘rish  va  zarur  cho-
ralarni ko‘rish mumkin. 
Elektron  tijorat  samaradorligini  baholash  uchun  an’anaviy 
ravishda quyidagilar qo‘llaniladi: 

 iqtisodiy; 

 tashkiliy; 

 marketing. 
Ushbu  sohalarning  har  biri  tegishli  samaradorlik  ko‘rsat-
kichlariga ega. 
Iqtisodiy ko‘rsatkichlar (misol uchun korxona web - serverga 
asoslangan  bo‘lib  Internet  muhitida)    elektron  tijorat  tizimlarini 
qurish  uchun  tanlangan  variantlari  iqtisodiy  samaradorligini 
baholash uchun ishlatiladi. 
Tashkiliy  ko‘rsatkichlar yangi  axborot  tizimining  mavjud 
tizim bilan, shuningdek korxona faoliyati va uning biznes-jarayon-
lariga birlashish darajasini belgilaydi. 
Marketing  ko‘rsatkichlari  deganda  web  -  serverni  Internet 
muhitida  marketing dasturi amalga oshirilishi va siljitishva web - 
marketingni vositalardan foydalanish samaradorligini  tavsiflovchi 
ko‘rsatkichlar anglatadi. 
Shuni yodda  tutish  kerakki,  ushbu  ko‘rsatkichlarning  barcha 
guruhlari  bir-biri  bilan  bog‘liq. Ularning  birontasini  tanlaganda 
natijada murakkab  baholanish amalga oshiriladi.