Mavzu. Yadroning tuzilishi va tarkibi. Yadrocha. Xramosoma, tuzilishi va tarkibi

Yadroning fermentlari. 

Yadroning  fermentlari  giston  emas  oqsillardan  tashkil  topgan.  Yadroning 

nuklein  kislotalar  metabolizmida  qatnashuvchi  fermentlari  eng  muhimlaridir. 

Ularga  DNK  sintezini  amalga  oshiruvchi  DNK-polimeraza  kiradi.  RNK-

polimeraza  esa  DNK,  shuningdek  fermentlardan  nukleozidfosfataza  va 

gistonasetilazalarga  ham  bog„liqdir.  Yadroning  fermentativ  tarkibining 

xarakterlovchi  eng  muhim  belgilaridan  biri,  unda  sitoxromoksilaza  va 

suksindegidrogenaza kabi eng muhim oksidlovchi fermentlarning bo„lmasligidir.  

Yadroda  nukleozitlarni  metabolizmi  bilan  bog„liq  bo„lgan  adenozin  dezaminaza, 

nukleozitfosforilaza  va  guanazalar  ayniqsa  ko„p  topiladi.  Yadroda  yana  eruvchi 

glikoliz  fermentlaridan  aldolaza,  yenulaza,  piruvatkinaza  va  3-gliseraldegid 

degidrogenazalar  uchraydi.  Bu  fermentlarning  bo„lishi  ATFni  yadroda  hosil 

bo„lishining asosiy yo„li glikolitik faollikdan kelib chiqadi, deb xulosa chiqarishga 

asos  bo„ladi.  Yadro  fermentlarini  ikki  guruhga  ajratish  mumkin,  ulardan  biri 

hamma  joyda  uchraydi, ikkinchisi-ba‟zi  bir  to„qima  hujayralarida  uchraydi  xolos. 

Birinchi 

guruh 

fermentlaridan 

nukleozidlar 

(adenozindezaminaza, 

nukleozidfosforilaza  va  guanaza)  almashinuvi  bilan  bog„liq  bo„lganlar  yadroda 

ko„p miqdor uchraydi. Xogebum va Shneyder (1952) lar fikriga ko„ra, ulardan eng 

muhim 

ahamiyatga 

ega 

bo„lgani 

va 

faqat 

yadroda 

uchraydigani 

nukleozidfosforilazadir.  Bu  ferment  NAD  kofermentining  sintezida  qatnashadi. 

Boshqa fermentlar, masalan esteraza, yadroda har xil miqdorda uchraydi. Ishqoriy 

fosfataza, nukleotidfosfataza va β-glyukokuronidaza yadroda faqat bo„lmaydi, yoki 

juda  oz  miqdorda  bo„ladi.  Katalaza  va  arginaza  ba‟zi  yadrolarda  uchraydi, 

boshqalarda  esa  bo„lmaydi.  Fermentlarning  yadroda  turli  miqdorda  uchrashi  va 

ularni hujayraning fiziologik holatiga  bog„liq holda  fermentlar  faolligini o„zgarib 

turishi, bir organizmning turli hujayralaridagi yadrolar o„zlarining kimyoviy tarkibi 

va fermentativ ixtisoslashuvi jihatidan bir-biridan farqlanishini ko„rsatadi.