O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi toshkent moliya instituti

 arajatlar auditi quyidagilarni o’z ichiga oladi:

 

 

doimiy audit

 

fond ta’minoti auditi

 

mulk auditi

 

tizimlar auditi

 

samaradorlik-mahsuldorlik auditi

 

---

 

 

 

Hindistonning  jamlanma  fondidan,  har  bir  shtat  va  har  bir  qonun  chiqauvchi 

organlarga  ega  bo’lgan  hududiy  birlashmalardan  ajratiladigan  xarajatlarni  audit 

qilish va hisobotlarda ko’rsatilgan mablag’larni qonuniy asosda va murojaat etilgan 

xizmat  yoki  maqsadlar  uchun  to’g’ri  taqsimlanganligi  va  hukumat  boshqaruviga 

xarajatlarni mos kelishini aniqlashdir. 

Hisobotlarning  aniq  va  to’liq  tekshirilishi  to’lov  dalillari  va  voucher 

haqiyqiyligida  namoyon  bo’ladi.  Fond  ta’minoti  auditining  maqsadi  hisobotlarda 

ko’rsatilgan mablag’larni qonuniy asosda to’langan yoki murojaat qilingan xizmat 

yoki maqsadlar to’g’ri taqsimlanganiga ishonch hosil qilish hisoblanadi.  

Hukumat  birlashmalarining,  shtat  hukumatlarining    va  hududiy  birlashma 

hokimyatlarining  o’zlashtirma  hisobotlari  tegishli  hukumatlar  tomonidan  tuziladi 

va  saqlanadi.  Nazoratchi  va  bosh  auditor  tomonidan  ko’rib  chiqiladi  va  audit 

qilinadi.  Qolgan  shtat  hukumatlarining  o’zlashtirma  hisobotlari  yuqorida  qayd 

etilgan  hisobotlar  yordamida    nazoratchi  va  bosh  auditor    tomonidan  tuziladi  va 

saqlanadi. Bu audit jarayonida xarajatlarning hukumat boshqaruviga mos kelishida 

namoyan bo’ladi (Doimiy audit).  

Audit  mulkni  ijro  etish  harakatini  ham  tekshiradi  va  mulk  xarajatlaridagi 

halollik,  iqtisodiy  va  qonunchilik  belgilari,  xarajatlar  sabablari,  yo’qotishlar, 

behuda 

va 

foydasiz 

xarajatlar 

to’grisidagi 

mulohazalar 

va 

ularni 

rasmoiylashtirilishini ko’rib chiqadi (Mulk auditi). 

Samaradorlik  va  mahsuldorlik auditi  rivojlantirish dasturlarining bajarilish 

samaradorligi  va  jarayonini  har  tomonlama  baholash  hisoblanadi.  Bu  audit  qay 

darajada  va  baholash  va  soliq  yukini  aniqlashda  urinib  ko’riladi,  ijtimoiy  va 

iqtisodiy maqsadlar ko’rib chiqiladi, erishilishi kerak bo’lgan narx darajasi; bo’lim 

yoki  agentlik  qay  darajada  o’zining  moliyaviy  majburiyatlarini  bajaryabdi  va 

ularning iqtisodiy faoliyati dasturga muvofiq amalga oshirilganligiga ishonch hosil 

qilish. Tizimli  auditda  tashkilot va  tizimlar  boshqarish, hisob berish,  hisoblash va 

ichki nazorat tahlil qilinadi va sifat standartlari va ijro etish baholanadi. Actning 13 

bo’limida  nazoratchi  va  bosh  auditor  birlashmaning,  shtatlarning  va  qonun 

chiqaruvchi organlarga rga hududiy birlashmaning barcha operatsiyalari auditlashi 

hamda tasodifiy fondlar va ijtimoiy hisoblarga bog’liq va savdo ishlab chiqarish, 

foyda,  yo’qotishlar  hisobotlari  va  balans  varaqasi,  boshqa  qo’shimcha  hisobotlar 

birlashmalar,  shtat  yoki  hududiy  birlashma  bo’linmalarida  saqlanishi  va 

auditlanishi  qayd  etilgan.  13  bo’limda  nazoratchi  va  auditor  tamonidan  audit 

qilingan  hisobotlar,  operatsiyalar,  xarajatlar  haqida  hisob  berish  ham  nazoratchi, 

auditor vazifasi hisoblanadi. 

---