2-Mavzu. Axborot kompyuter texnologiyalarini tadbiq qilishning texnik vositalari

Regeneratsiya  chastotasi.  U  monitor  tasvirni  ekranda  necha  sekunda  to`liq  namoyish 

etishini  ko`rsatadi.  Regeneratsiya  chastotasi  gerslarda  (Гц)  o`lchanadi.  Chastota  qancha  katta 

bo`lsa,  shuncha  ko`p  ishlash  mumkin  va  ko`z  kam  charchaydi.  Bu  parametr  videoadapter 

xarakteristikasiga ham bog`liqdir. 

Qattiq disk Videoadapter 

Monitorning ishini maxsus plata boshqarib, uni videoadapter yoki videokarta deb ataydilar. 

Birinchi  kompyuterlarda  videokarta  bo`lmagan.  Tezkor  xotirada  ekran  uchun  xotiradan  joy 

ajratilib,  unga  protsessor  tasvir  haqida  ma’lumot  kiritgan.  Monoxrom  monitorlardan  rangli 

monitorga  o`tgandan  va  ekran  imkoniyatlari  ortgandan  so`ng,  grafik  ma’lumotlarga 

videoxotiradan  joy  yetmay  qoldi,  protsessor  esa  tasvirlarni  qayta  ishlashga  ulgirmadi.  Ekranni 

boshqarishga taaluqli barcha operatsiyalar alohida bir blokka o`tkazildi – bu videoadapterdir. 

---

Videoadapter  alohida  plat  ko`rinishida  bo`lib,  sistema  plataning  ma’lum  bir  slotiga 

o`rnatiladi (hozirgi zamon ShK bu AGP slotidir). Videoadapter videokontrollyor, videoprotsessor 

va videoxotira funksiyalarini bajaradi. 

ShK lar paydo bo`lgandan boshlab videoadapterlar o`zgarib bordi: 

 

MDA (Monochrom Display Adapter) – monoxrom, 

 

CGA (Color Graphics Adapter) – 4 xil rangli, 

 

EGA (Enchanced Graphics Adapter) – 16 xil rangli, 

 

VGA (Video Graphics Array) – 256 xil rangli, 

 

SVGA (Super VGA) – 16,7 mln. xil ranggacha. 

Hozirgi kunda IBM PC kompyuterlari asosan SVGA monitorlari bilan, NOTEBOOK lar esa 

suyuqkristalli monitorlar bilan ta’minlangan. 

Klaviatura  –  bu  kiritish  qurilmasi  bo`lib,  matnli,  raqamli,  simvolli  ma’lumotlarni  hamda 

boshqaruv  buyruqlarini  kiritish  uchun  xizmat  qiladi.  Monitor  va  klaviatura  foydalanuvchining 

oddiy  interfeys  kombinatsiyasini  ta’minlaydi:  klaviatura  yordamida  kompyuter  tizimi 

boshqariladi, monitor yordamida esa natijalar olinadi. 

Klaviatura ShK ning asosiy standart qurilmasi bo`lgani uchun uning asosiy funksiyalarini 

boshqaruvchi  maxsus  tizim  dasturlar  (drayverlar)  talab  qilinmaydi.  Klaviatura  bilan  ishlashga 

kerak bo`lgan dasturiy ta’minot doimiy xotiraning mikro sixemasida joylashgan. Shuning uchun 

ham, ShK  ishga tushirilishi bilan klavish bosilsa tasir etadi. Klaviaturasiz kompyuterda xususan, 

operatsion  sistemasida  ishlab  bo`lmaydi.  Ular  yordamida  operatsion  sistemaga  va  uning 

boshqaruvi  ostida  ishlaydigan  dasturlarga  buyruqlar,  shuningdek,  bu  dasturlarga  kerak  bo`lgan 

ma’lumotlar kiritiladi. Standart ShK larda klaviatura alohida bir konstruktiv blokdir, prototip ShK 

larda esa korpusning bir qismidir. 

 Klaviatura tugmachalar soni va joylashishiga ko`ra turli xil kompyuterlarda har xil bo`lishi 

mumkin, lekin ularning vazifasi o`zgarmaydi. IBM PC klaviaturalari ikki xilda ishlab chiqariladi: 

101 va 105 klavishli. Hozirgi paytda klaviaturalarning quyidagi turlari ishlab chiqarilmoqda: 

