Microsoft Word àñîñèéòåõ10. doc

. 
 
Bundan                           
0
1
1
E
A
E =
 
Natijada o׳zaro parallel joylashgan bir qator jismlar uchun quyidagi ifodani yozish mumkin: 
 
19.5-rasm. Kirxgof qonunini aniqlashga doir sxema. 

---

 
67
 
( )
T
f
E
A
E
A
E
A
E
n
n
=
=
=
=
=
0
2
2
1
1
...
                      (19.25) 
(19.25) tenglama Kirxgof qonunini ifodalaydi. Bu qonunga asosan ma’lum harorat uchun ixtiyoriy bir 
jismning nur chiqarish qobiliyatini uning nur yutish qobiliyatiga bo׳lgan nisbati o o׳zgarmas miqdor 
bo׳lib, bu miqdor absolyut qora jismning nur chiqarish qobiliyatiga teng.
 
Nur chiqarish orqali issiqlik almashishi.
 Harorati absolyut noldan yuqori bo׳lgan jismlar nur orqali 
o׳zaro energiya almashishi mumkin. Bunday energiyaning almashinishi oqibatida harorati past bo׳lgan 
jism harorati yuqori bo׳lgan jismdan qo׳shimcha energiya (issiqlik) oladi. Harorati yuqori bo׳lgan 
jismdan harorati past bo׳lgan jismga o׳tgan issiqlik miqdori energetik balans orqali aniqlanadi. Masalan, 
yuzalari 
1
F
, va 
2
F
 ga teng bo׳lgan o׳zaro parallel joylashgan tekis jismlar o׳rtasidagi nurlanish orqali 
o׳tgan issiqlik miqdori quyidagicha topiladi: 
F
T
T
C
Q
H














−






=
−
4
2
4
1
2
1
100
100
 
bu yerda, 
H
Q
 birinchi jismdan ikkinchi jismga nurlanish orqali berilgan issiqlik miqdori; 
2
1
F
F
F
=
=
 - 
jismning nur chiqarayotgan yuzasi; 
2
1
−
C
- jismlar tizimining keltirilgan nur chiqarish koeffitsienti. 
Qattiq jism va suyuqliklar nur energiyasining hamma to׳lqin uzunligi intervalida nurni yutishi va 
chiqarishi mumkin, gazlar esa nur energiyasining faqat ayrim to׳lqin uzunliklarini yutish va chiqarish 
hususiyatlariga ega; Gazlar nurni butun hajmi bo׳yicha yutishi yoki chiqarishi mumkin, shu sababli 
nurlanish jarayoni gaz qatlamining qalinligi va gaz aralashmasi tarkibidagi nur chiqarish qobiliyatiga 
ega bo׳lgan gazning miqdoriga bog`liqdir. 
Gazning nurlanish issiqligini quyidagi tenglama orqali topish mumkin: 
4
0
100






=
й
й
T
C
E
ε
                                                    (19.27) 
bu yerda, 
й
ε
-gazning nisbiy nur chiqarish koeffitsienti; 
й
T
- gazning absolyut harorati. Gazlarning 
nisbiy nur chiqarish koeffitsientlari qiymati maxsus adabiyotlarda keltiriladi.