Sеminаr mаshg’ulоtlаrining tа’lim tехnоlоgiyasi jаmlаngаn

                                            
2 reja 
O’rta  Osiyo  mezoliti  industriyasini  o’rganish  orqali  olimlar  ulardagi  rivojlanish  jihatlarini 
aniqladilar. SHu asosda ularni ilk, o’rta va so’nggi bosqichga bo’ldilar.  
Ilk  mezolit  bosqichi  yodgorliklarida  mikrolit  texnikasi  endigina  paydo  bo’lgan.  Bunday 
yodgorliklarda  geometrik  shakldagi  (segment,  trapetsiya,  uchburchaksimon)  tosh  buyumlar  kam 
uchraydi.  Mikroparaqalar  kam.  Bu  davr  yodgorliklarida  so’nggi  paleolitga  doir  qirg’ichchalar, 
o’zaklar, paraqalar ko’p tarqalgan.  
O’rta  mezolit  bosqichida  geometrik  shakldagi  mikrolit  qurollarning  yirik  va  qalinroq  turli 
tiplari  paydo  bo’ladi.  Qirg’ichchalarning  har  xil  shakldagilari  vujudga  keladi.  Bunday  qurollar 
ko’pincha  tosh  siniqlarining  qirra  tomonlariga  va  paraqalarning  uchqir  tomonlariga  tig’  chiqarish 
usuli  bilan  yasalgan,  ularning    hajmlari  ancha  kichiklashtirilib,  takomillashtirilgan.  O’zaklardan 
pichoqsimon  uchirma  ajratib  olish  texnikasi  vujudga  keladi.  O’rta  mezolit  davri  yodgorliklarining 
yana bir xususiyati qayroqtoshlardan yasalgan qurol va qirg’ichlarning borligidir.  
So’nggi mezolit davrida mehnat qurollarining ko’pchilik turlari  maydalashgan. Qalamsimon 
mitti o’zaklar soni ko’paygan. Tosh bigiz paydo bo’lgan.  Ikkala uchli tomonlari yo’nilgan shakldagi 
paraqalar  va  mikroparaqalar  soni  ko’payadi.  Bu  davr  yodgorliklarida  qurollarni  yasash  texnikasi 
murakkablasha boradi.       

---

 
24 
Bu bosqichlarga oid yodgorliklar quyidagi guruhlarga ajratilgan:   
1.Ilk mezolit bosqichi miloddan  avvalgi  XI—X  ming  yilliklarni  o’z  ichiga oladi. Ko’shilish 
madaniyatida o’z aksini topgan. 
2.O’rta  mezolit  bosqichi  miloddan    avvalgi      IX—VIII    ming    yilliklar    bo’lib,      Obishir  
madaniyatida o’z aksini topgan. 
3.So’nggi  mezolit  bosqichi  miloddan    avvalgi    VII—VI      ming    yilliklar  bo’lib,  Machay  
madaniyatida o’z aksini topgan.  
O’zbekistondagi  mezolit  davri  yodgorliklarida  prizma,  konus,  pona  shakllaridagi  nukleuslar 
topilgan.  Tosh  paraqalari  bir  tomonlama  kertma  tarzda  o’tkirlangan.  Qirg’ich  qurollari  tosh 
uchrindilardan  va  parchalaridan  ishlangan.  SHuningdek,    tog’li  hududlarda  nukleuslar 
qayroqtoshlardan bo’lgan.