Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

Xulqiy    yondoshishning  maqsadi  bo’lib,  har  bir  xodimning  tashkilotni 

boshqarishdagi o’zining o’rnini tushunib etishi uchun ijodiy imkoniyatlarini amalga oshirish 

uchun barcha zarur bo’ladigan sharoitlarni yaratish hisoblanadi. 

Tizimli  (sistemali)  yondashish  amaliyotda  iqtisodiy  tah-lildan    keyinroq    paydo  bo’lgan. 

Dastlab    u  tabiiy  va  texnik,  so’ng  ayrim  iqtisodiy  va  ijtimoiy  fanlarda    ham  qo’llanila 

boshlandi.  Tizimli  tahlil  metodining  nazariy  asosini    dialektika    tashkil  etadi.  Dialektik 

materializm xo’jalik  jarayonidagi o’zgarishlarni uzviy bog’liqlikda,  rivojlanishda, dialektik  

bir  butunlikda o’rganishni o’rgatadi. 

Korxonani tez va uzluksiz  rivojlanishi, ishlab chiqarish  hajmi, moliyaviy va xo’jalik 

faoliyatining  o’sishi,  iqtisodiy  alo-qalarni  keskinlashuvi,  keng  miqyosda    matematik  

usullar,  zamona-viy  kompyuter  texnikalarini  qo’llanilishi,  boshqaruvning  opti-mal 

tamoyillarini amalda qo’llash, iqtisodiy  hodisalar,  har  bir  xo’jalik  sub’ektini  kompleks bir 

butun sistemali tarzda o’rga-nishni taqozo etadi. 

Tahlilda tizimli yondashish ikki ko’rinishda namoyon bo’ladi: 

– birinchidan, tahlilning har bir ob’ekti, ya’ni  har bir xo’jalik  sub’ekti bir butun tizim 

sifatida; 

–  ikkinchidan,  xo’jalik  sub’ekti  faoliyatining  iqtisodiy  samaradorligi  bir  qancha 

ko’rsatkichlar    tizimi,  jumladan,  tannarx  ko’rsatkichlari  tizimi,  rentabellik  ko’rsatkichlari 

tizimi, ish faol-lik ko’rsatkichlari tizimi, moliyaviy holatni ifodalovchi ko’r-satkichlar tizimi 

orqali baholanadi.