Наманган Мухандислик Педагогика Институти Касб таълими факультети

Neftь  sanoati.  "Mo’taxassislar  baholashicha,  O’zbekistonning  yer  ostida  juda 
katta  neft  va  gaz  qatlamlari  bor.  Respublika  xududining  qariyib  60  foizida  ularni 
istiqbolda qazib olish mumkin. 

---

 
96 
Neft  va  gaz  mavjud  bo’lgan  beshta  asosiy  mintaqani  ajratib  ko’rsatish  mumkin. 
Bular:  Ustyurt.  Buxoro-Xiva,  Janubi-G’arbiy  Xisor,  Surxondaryo,  Farg’ona 
mintaqalaridir.  Neft  va  gaz  resurslarining  zahiralari  1  trillion  AQSH  dollaridan  ziyod 
baxolanmokda. 
Rivojlanishning  hozirgi  bosqichida  mamlakat  xududida  topilgan  70  dan  ortiq 
neft,  gaz  va  gazkondensati  konlaridan,  hamda  mavjud  uchta  ko’mir  konidan 
foydalanilmokda.  49  ta  neft,  gaz  va  gazkondensat  koni  esa  foydalanishga  tayyorlab 
qo’yilgan. 
Mamlakat  yoqilg’i  sanoat  respublika  yoqilg’i-energetika  majmuining  belgilovchi 
tarmog’idir.  U  barcha  turdagi  yoqilg’i xomashyosini qazib olish, tabiiy gazni tozalash 
va  yetkazib  berish,  neft  mahsulotlari  ishlab  chiqarish  korxonalaridan  iborat.  Uning 
xomashyoni  qayta  ishlash  bilan  bog’liq  bo’lgan  yirik  korxonalari  Buxoroda 
(Korovulbozor),  Qashqadaryoda  (SHo’rtan,  Muborak)  ,  Toshkentda  (Angren), 
Surxondaryoda (SHarg’un va Tuda), Farg’onada joylashgan. 
O’zbekiston  neft  zahiralariga  juda  boy.  Uning  150  ga  yaqin  konlari  topilgan. 
SHudan  92  tasida  zahiralarini  aniqlash,  qazib  olish  va  qayta  ishlash  ishlari  amalga 
oshirilmokda.  O’zbekistonda  neft  sanoatining  kulami  hamda  uning  mamlakat 
iqtisodietidayis  saloxiyati  yilma-yil  ortib  bormokda  yaqin  o’tmishda  mamlakatimiz 
xududida  ikkita  (Farg’ona  va  Oltiarik)  neftni  qayta  ishlash  zavodlari  mavjud  edi. 
Birok  Har  ikki  zavodning  am  ishdab  quvvatikam  bo’lib,ular  fakat  Farg’ona 
vodiysidagi  viloyatlarning  extiyojini  kondirishga xizmat  kilardi. 
1904  yilda  Farg’ona  vodiysi  (CHimyon)da  birinchi  neft  koni  ochilgan  edi. 
278metr., chukurlikdan  sutkasiga  130 tonna neft qazib olingan 
Mustaqillik  yillarida  istiqbolli  Ko’kdumaloq  neftь-gaz  kondensati  xavzasidan 
foydalanish  boshlandi.  2003  yil  4387  ming  t  neftь  qazib  olindi.  2007  yil  4,9  mln 
tonna neftь-gaz  kondensati ishlab chiqarildi. 
Mamlakatimizning 
janubiy 
va 
janubiy-g’arbiy 
kismi. 
(Buxoro 
va 
Qashqadaryo)da  yangi-yangi  neft  konlarining  ochilishi  va  eng  yirik-Kukdumalok 
koninig  ishga  tushirilishi  xorijiy  mamlakatlarning  mo’taxassislari  bilan  hamkorlikda 
olib  borildi.  Jumladan  Buxoro  neftni  qayta  ishlash  zavodini  loyixalashtirish  va  barpo 
qilishda  1993  yildan  Frantsiyaning  "  Teknep"  firmasi,  Yaponiyaning  "Marubeni"  va 
Jey-ji-si",  Turkiyaning  "Gama"22 kompaniyalari  qatnashdi. 
Mamlakatimizda  neftni  qayta  ishlash  sanoati  yilma  yil  kengayib  uning  sanoat 
korxonalarida  jahon  andozalariga  mos  keladigan  xilma-  xil  mahsulot  ishlab  chiqarish 
turi  ortib  bormokda  Jumladan  mamlakat  neftni  qayta  ishlash  zavodlarida  yuksak 
oktanli  benzin  (shu  jumladan  B-92  aviabenzin)  aviakerosin  suyultirilgan  gaz  dizel 
yoqilg’isi  koks  parafin  motor  moylariga  kushilmalar  Yengil  avtomobillar  uchun 
motor  va  surkov  moylari  (kompressor  turbina  urchuk  moylari)  kerosin  bitum  mazut 
kabi 50 turdan ortiq neft mahsulotlari  ishlab  chiqariladi.