Халкаро шартномалар хукуки

Siyosiy  sharxlash  –  normalar  tarkibini,  ular  yaratilgan  vaqtdagi 
siyosiy  shart-sharoitlar,  vaziyatlarni  hisobga  olgan  holda  va 
ishtirokchilarning siyosatini inobatga olgan holda aniqlashtiradi.  
Teologik  sharxlash  –  normalarni  ob’ekti  va  maqsadlariga  binoan 
sharxlash.
 
Tizimli  sharxlash  –  normalarni  boshqa  xalqaro  huquq  normalari 
bilan o’zaro bog’liqligiga ko’ra taxlil qilish. 

---

174 
 
b) sub’ektlar normalarni vujudga kelishi jarayonida tuzishga erishgan 
har qanday kelishuvlari hisobga olinadi;  
c)  norma  uni  tashkil  etgan  aktlarning  asosiy  qismi  sifatida  talqin 
qilinishi lozim;  
d) boshqa sub’ektlar tomonidan qabul qilingan, normaga oid bo’lgan 
har qanday hujjati inobatga olinadi;  
e)  sharxlashga  yoki  normalarni  qabul  qilishga  doir  sub’ektlarning 
qabul qilgan har qanday bitimlari hisobga olinadi;  
f) normalarning sharxlanishi amaliyoti hisobga olinadi;  
j)  sub’ektlar  o’rtasida  qabul  qilingan  har  qanday  tegishli  xalqaro 
normalar inobatga olinadi. 
Normativ  sharxlashning  asosiy  ko’rinishi,  sub’ektlarning  o’zlari 
tomonidan  amalga  oshiriluvchi  rasmiy  sharx  yoki  autentik  sharx 
hisoblanadi.  Bir  tomonlama  sharxlash  boshqa  nuqtai  nazaridan  normativ 
bo’lishi  mumkin.  Demak,  davlat  tomonidan  normalarni  sharxlash  uning 
barcha idoralari uchun normativ va majburiy hisoblanadi.  
Xalqaro  tashkilotning  yuqori  idorasi  tomonidan  amalga  oshirilgan 
sharxlash  esa  uning  quyi  idoralari  uchun  normativ  va  majburiy 
hisoblanadi.  
Uning  asosiy  vazifasi  ma’lum  bir  holatda  normalarni  to’g’ri 
sharxlanishini ta’minlashdan iborat. 
Xalqaro  huquq  normalarini  sharxlashning  aloxida  o’ziga  xos 
ko’rinishi  –  normativ  maslaxatli  sharxlashdir.  U  barcha  holatlarda  tadbiq 
qilinuvchi  normalarning  umumiy  tarkibini  aniqlashtiradi  va  ayni  paytda 
kazual  sharxlashdan  farq  qilishi  bilan  xarakterlanadi.  Uning  yana  bir 
boshqa o’ziga xos xususiyati – maslahat (tavsiya) xarakteri mavjudligi. 
Xalqaro  idoralar  va  tashkilotlar  tomonidan  amalga  oshiriladigan 
bunday  sharxlash  turi  nafaqat  mavjud  normalarning  tarkibini  aniqlashda, 
balki uning rivojlanishida ham katta ahamiyatga ega.