Инсон ҳуқуқлари умумий назарияси

миллий қонунчилигига имплементация қилиш жараёни барқарор, тизимли 
ва ортга қайтмас характер касб этмоқда.
Ушбу ҳодисанинг натижасида бир қатор қонун ва қонуности ҳужжатларининг 
халқаро ҳуқуқнинг умумэътироф этилган принциплари ва нормалари талабла-
рига мослиги бўйича қайта кўриб чиқиш амалга оширилмоқда.
Табиийки, у ёки бу соҳада режаларнинг ишлаб чиқилиши ва қабул қилиниши 
ҳали муаммонинг ечилишини билдирмайди, балки стратегик устуворликни 
аниқлаб олиш ва қўйилган вазифаларни тўлиқ ҳал этилиши муаммонинг ечимидир.
Халқаро ҳамжамият эндиликда ривожланишга бўлган ҳуқуққа алоҳида 
эътибор қаратмокда. Ушбу ҳуқуқ халқлар ва инсон учун узвий бўлиб, асосий 
инсон ҳуқуқларининг бир қисми ҳисобланади. Ушбу ҳуқуқ якуний равишда 
1986 йилда БМТ Бош Ассамблеяси томонидан қабул қилинган Ривожланишга 
бўлган ҳуқуқ тўғрисидаги декларацияда қайд этилган.
Ушбу Декларацияда қуйидагича таъкидланади: ривожланиш — ҳар томон-
лама иқтисодий, маданий, ижтимоий ва сиёсий тараққиёт бўлиб, у ривожла-
ниш натижасида унда иштирок этган барча шахсларнинг ундан яратилган 
фаровонликдан тенг равишда адолатли фойдаланиши ва унда фаол иштирок 
этишига йўналтирилгандир. Таъкидланганидек, инсон ривожланиш жараёни-
нинг асосий субъекти бўлиб, ривожланишга бўлган ҳуқуқнинг фаол иштирок­
чиси бўлиши лозим.
Кўпчилик демократик давлатлар тажрибаси шуни кўрсатмоқдаки, мил-
лий даражада инсон ҳуқуқлари, ва айниқса «биринчи авлод» ҳуқуқ ва эркинлик-
ларини таъминлаш ва ҳимоялашнинг самарали механизмини яратмай туриб, 

---

11
фуқаролик жамияти ва ҳуқуқий давлатни ташкил этиш мумкин эмас.
1
Шахсий 
ҳуқуқ ва эркинликларнинг амалий таъмин этиш ҳар бир давлатнинг барқарор 
ва изчил ривожланишининг асосидир.
Демакки, инсон ҳуқуқларининг замонавий концепциясини ўрганиш, муаммо-
нинг тарихи ва назарияси билан боғлиқ масалаларни тадқиқ қилиш Ўзбекистон 
юридик фани учун муҳим ва долзарб масаладир.
«Инсон ҳуқуқлари умумий назарияси» фанини ўрганишга киришишдан аввал 
ушбу фаннинг предмети, мақсад ва вазифаларига аниқлик киритиб ўтиш лозим.