151
4.7-мавзу. Машиналар элементлари яро=лилигининг ызгариши
ва унинг коррекциялашнинг назарий асослари.
Режа:
1. Нотаъмирбоп конструктив элементлар яро=лилигининг ызгариши.
2.Таъмирбоп конструктив элементлар яро=лилигининг ызгариши.
3. Конструктив элементнинг =олди= пассив яро=лилигини ани=лаш ва уни
коррекциялашнинг график усуллари.
Ўзбекистон ўз мустақиллигини мустаҳкамлаш, жаҳон ҳамжа-
миятида ўзининг муносиб ўрнини эгаллаш жараёнида ҳуқуқий,
ижтимоий, маънавий-маърифий соҳалар
билан бирга техник
иқтисодий соҳаларда-кишилар тафаккурида тубдан ўзгариш
жараёни кечмоқда. Бу жараён учинчи минг йиллик арафасида
амалга
ошмоқда.
Шу
муносабат
билан
Президентимиз
И.А.Каримовнинг қуйидаги сўзлари ўта ибратлидир: «Биз келгуси
асрга ўзимиз билан нимани олиб ўтишимиз мумкин?
Янги минг
йилликда қандай муаммоларнинг ечими бизнинг диққат
эътиборимиз марказида турмоғи лозим? Бу фикр агроинженерия
соҳасидаги илмий-техник муаммоларни ҳал қилишда ҳам асосий
дастурий амалдир.
Бор нарсани излаш, маълум нарсани очиш,
қилинган кашфиётни янгидан кашф этиш керак бўлмаганидек,
ўтмишдаги олимлар томонидан қилинган ишни такрорлаш шарт
эмас. Эришилган ютуқлардан келиб чиқиб, жамият инсон ўз
мақсадларини амалга оширишнинг қисқа ва самарали йўлларини
танлайди.
Жамият аъзоси бўлмиш инсонларнинг илм аҳлининг
доимо
бирор ишлаб чиқариш жараёнини ёки ундан ишлатиладиган техник
воситаларнинг ишончлилик кўрсаткичларини ошириш учун техник
ва технологик жараёнларни ўрганиш ва уларни такомиллаштириш
ишларини
амалга
оширишга
интилишлари
табиийдир.
Машиналарни ясаш, уларни таъмирлаш ёки уларга хизмат кўрсатиш
жараёнида уларга кетадиган харажатлар сарфини камайтириш,
иқтисодий
ислоҳ,
тадқиқотчиларимиз
шароитини
бошдан
кечираётган бугунги кундаги энг муҳим
долзарб илмий
мавзулардан бири ҳисобланади. Техник ва технологик тараққиёт
таъсири оқибатида машиналарнинг ресурсини ёки ҳизмат
муддатини ошириш, уларни коррекциялаш йўлларини ўрганиш
бугунги мавзунинг асосий вазифаларидан бири.
152
Бугунги кунда машиналарга кетадиган минимал харажатлар ва
сарфлар бўйича улардаги алмаштириладиган конструктив ва
янгиланадиган ноконструктив элементларнинг ресурси ёки
хизмат
муддатини аниқлашни икки босқичга бўлиш мумкин. Уларнинг
биринчи босқичида барча конструктив элементларнинг ресурси ёки
хизмат муддати аниқланади.
Минимал харажатлар ва сарфлар ҳажмининг график
кўринишини қуйидаги формула билан фойдаланишимиз мумкин:
x
ix
i
ix
ь
x
t
Qj
n
Q
n
Q
U
)
1
(
)
1
(
, (1)
бу ерда
i
ix
Q
n
)
1
(
- эхтиёт қисмларга тегишли харажат (х) ва
йўқотишлар (й) йиғиндиси, сўм;
j
jx
Q
n
)
1
(
- техник ҳизмат кўрсатиш ва
тамирлаш
ишларигатегишли бўлган (эхтиёт қисмларсиз) х ва й нинг
йиғиндиси, сўм;
t
x
– машинанинг ишлаш вақти, мото-с (га, т, км ва х.к.).
U
x
– ни аниқлаш учун х ва й га оид йиллик ҳисобот
натижаларидан фойдаланилади.
Тад=и=отларнинг кырсатишича, тракторларни ишлатиш вақтига
нисбатан эхтиёт қисмлар, ТХК ва таъмирлашга кетадиган ўртача
нисбий харажатларнинг пасайишини кўрсатди.
Машиналарнинг умумий ейилишини =уйидаги учта ташкил
этувчилар орқали тасвирлаш мумкин (1-расм):
Do'stlaringiz bilan baham: