Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi fargʻona davlat universiteti filologiya fakulteti

46 

 

*Ayuhannos  –  1.  Olomonga, toʻdaga  qarata qilinadigan  xitob,  nido.  Oʻrda 

jarchisi  bozor  va  urinish  joylarda  toʻxtab:  -  Ayuhannos!  Bilmagan  bilsin, 

eshitmagan  eshitsin manzumasi  bilan  jar solib  yurar  edi.  A. Qodiriy, Mehrobdan 

chayon.  

2.  Shovqin  –suron,  hayqiriq;  dod-  faryod.  Ayuhannos  solmoq.  Isbot 

qilinmagan daʻvo! Muncha ayuhannos! Oybek, Qutlugʻ qon.  

*Alam–  1.  Jismoniy  azob,  ogʻriq.  Komil  kaltak  alamidan  hoʻng-hoʻng 

yigʻlayotgan boladan yana soʻradi.H. Gʻulom, Mashʻal.   

2. Ruhiy azob, qiynalish dard- hasrat; iztirob.  Hijron alami. Alam chekmoq 

(tortmoq). Biz u vaqtlar sevgi nima, sevish, sevilish nima, bularning dard va alami, 

zavq  va  shavqi  nimalagini  ham  bilmas  edik.  M.  Ismoiliy,  Fargʻona  t.  o.  Qullik 

bilan tortardik alam, Mehnat qilgan xor edi, koʻrmasdik rohat. Gʻayratiy. Erining 

“ bosh ogʻrigʻi  boʻl, evida boʻl-da” degani unga juda alam qildi, xoʻrligi keldi, 

oʻpkasi toʻldi.A. Qahhor, Anor.  

3.  Qasd,  oʻch,  qasos.  Muncha  serpiching  boʻlib  ketibsiz.  Menda  alamingiz 

bormi!  Shuhrat,  Shinelli  yillar.  Alam(ini  olmoq)  1)  qasd,  oʻch  olmoq.  –  Meni 

tashlab  ketganingiz  alamini  Zaynabdan  olmasam,  kimdan  olay,  -  dedi  kulib 

Kumush. A. Qodiriy, Oʻtgan kunlar; 2) koʻchma, biror ish qilib yoki biror ish bilan 

shugʻullanib,  yurakni  boʻshatmoq,  xafagarchilikni  yozmoq,  xumordan  chiqmoq. 

Balki  alamini  ishdan  olgandir?    M.  Ismoiliy,  Fargʻona  t.  o.  Isaning  alamini 

Musadan olmoq birovdan yetgan ranj, ozor qasdini boshqa aybsiz odamdan olmoq. 

4.  Gʻazab,  nafrat;  zahr.  Alamdan  tarqamoq  (  yoki  chiqmoq)  1)  alamini 

olmoq.  2)  alam.  3)  [Sobiraxon:]  Yigʻladim.  Oʻtirib  xat  yozdim.  Bu  bilan  ham 

alamdan  chiqmay,  xatni  koʻtarib,  Komila  xolamning  uylariga  arzga  bordim.  A. 

Qahhor, Xotinlar.  

*Alam – 1.bayroq, tugʻ. ( ―Alam‖ soʻzining bu ma’nosi hozirgi kunga kelib 

eskirgan hisoblanadi. )  

---